امسال قرار نیست اینترنت گران شود؛ هیچ نوع سرویس اینترنتی، نه ثابت و نه همراه. این را مصوبه جدید مجلس میگوید و کاربران اینترنت هم به خوبی از آن مطلع شدهاند.
آیتیمن- پیرو همین اطلاع عمومی، اخیرا برخی کاربران با مشاهده افزایش قیمت سرویس اینترنت ثابت در برخی از شرکتهای ارایه دهنده اینترنت ثابت و تناقض این رویه با نص صریح قانون مجلس، گزارشی را به این خبرگزاری ارسال کردهاند.
بر این اساس مشترکان دو شرکت اینترنتی آسیاتک و شاتل اعلام کردهاند که تعرفه اینترنت در این شرکتها ۲۵ درصد افزایش یافته است و برای مثال؛ بهای بسته یکماهه طرح نقرهای شاتل که پیش از این ۱۲۰ هزار تومان بود، اکنون به ۱۵۰ هزار تومان رسیده است.
چرا گرانی جدید اینترنت، مغایر قانون است؟
امسال قانون جدید مجلس اجازه هیچ نوع گرانی در سرویس اینترنت را نمیدهد. این را نمایندگان مجلس در جریان بررسی بودجه سال ۱۴۰۰ در مجلس تصویب کردند. وقتی بند خبرساز بودجه امسال درباره افزایش ۱۰ درصدی سهم دولت از درآمد اپراتورهای تلفن همراه برای هزینه کرد در توسعه زیرساختها، در مجلس بررسی میشد، مخالفان این طرح گفتند که افزایش پرداختی اپراتورها به دولت، به معنی افزایش هزینه خدمات از جمله افزایش قیمت اینترنت خواهد بود. برای رفع این ابهام، نمایندگان مجلس صریحا در قانون، هر گونه افزایش قیمت اینترنت در سال ۱۴۰۰ را غیرمجاز اعلام کردند.
در مقطع مذکور و به گفته، مجتبی رضاخواه، عضو هیأت رییسه کمیسیون تلفیق لایحه بودجه مجلس، «به طور حتم در سال ۱۴۰۰ قیمت اینترنت افزایش پیدا نخواهد کرد. در این باره موضوع در مجلس به تصویب رسیده که بر مبنای آن افزایش قیمت اینترنت غیرقانونی است. این مصوبه تصویب شده و لازم الاجرا است. اگر قرار باشد کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تعرفه اینترنت را افزایش دهد، این غیر قانونی است و مجلس ورود میکند اجازه این کار را ندهد.»
با این حساب قضیه گرانی اخیر در سرویس اینترنت ثابت چیست؟ آیا این گرانی خارج از چارچوب قانون انجام شده است؟ یا شرکتها با توجه به مقررات قبلی، اختیار اعمال این گرانی را داشته اند؟
برای رسیدن به پاسخ این سوال باید رویه مرسوم تعرفه گذاری سرویس اینترنت در کشور را بازخوانی کنیم.
قیمت پایه و رسمیانواع سرویس اینترنت در کشور توسط کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تعیین میشود. این کمیسیون در زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار دارد. بنابراین برای هر نوع افزایش تعرفه اینترنت، مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مورد نیاز است.
کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در مصوبات خود، قیمت انواع سرویس را در محدوده کف و سقف تعیین میکند. به این معنی که شرکتهای ارایه دهنده سرویس، اجازه ندارند سرویس خود را بیشتر از سقف مصوب بفروشند که در این صورت گران فروشی کرده اند و تخلف است و همچنین شرکتها اجازه ندارند سرویس خود را با قیمتی کمتر از کف قیمت مصوب، به فروش برسانند که در این صورت هم دامپینگ کردهاند و تخلف است.
چرا اینترنت باوجود منع قانونی، گران شد؟
شرکتها با توجه به قیمت تمام شده سرویس و بازار رقابتی قیمت سرویسهای خود را در محدوده بین کف و سقف تعرفه، تعیین میکنند و بسته به بازار و طرح تجاری خود، گاهی تخفیفهای بیشتری را هم در نظر میگیرند. طبیعی است که شرکتها در ارایه یا حذف این تخفیفها در محدوده مجاز مختار هستند.
بنابراین کنار هم قرار گرفتن چند موضوع شامل افزایش اخیر قیمت اینترنت ثابت توسط برخی شرکتهای ارایه دهنده اینترنت، مصوبه جدید مجلس درباره ممنوعیت هر نوع افزایش تعرفه و مصوبات قبلی کمیسیون تنظیم مقررات درباره دستورالعمل نرخ گذاری اینترنت، ابهاماتی را رقم زده است.
پاسخ وزارت ارتباطات به گرانی اخیر اینترنت
همان طور که تاکید شد برای هر نوع افزایش تعرفه اینترنت، مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مورد نیاز است و بررسیها نشان میدهد که این کمیسیون مصوبه جدیدی برای تغییر تعرفه نداشته است.
برای روشن شدن موضوع به سراغ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات رفته ایم و گزارش کاربران را با این مجموعه مطرح کرده ایم.
در پیگیری خبرگزاری فارس، حسین فلاح جوشقانی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رییس این سازمان اعلام کرد: «در سال ۱۴۰۰ هیچ گونه تغییر تعرفهای صورت نگرفته است.»
اگرچه رگولاتوری پایبندی به قانون مجلس درباره منع هر گونه افزایش قیمت اینترنت را تایید کرد اما خبرنگار فارس برای به دست آوردن جزییات بیشتر، ابهامات موجود را با یکی دیگر از مسوولان این سازمان مطرح کرد و پرسید: آیا امکان دارد افزایش تعرفه اخیر اینترنت ثابت در چارچوب محدوده کف و سقف مصوب و در نتیجه قانونی باشد؟
این مقام مسوول در رگولاتوری، گفت: مصوبه مجلس اجازه هیچ گونه افزایشی قیمتی را در سال ۱۴۰۰ نمیدهد و این قانون است و قانون برای همه لازم الاجرا است. موضوع اخیر درباره افزایش قیمت سرویس اینترنت در دست بررسی قرار گرفته است.
وی ادامه داد: تمامیابعاد فنی و حقوقی این ماجرا نیازمند بررسی دقیق است. برای بررسی همه جوانب موضوع به زمان نیازداریم و ۲ الی ۳ روزی زمان لازم است. نظر نهایی رگولاتوری در این باره پس از پایان بررسی اعلام میشود که پیش بینی میکنیم طی چند روز آینده مشخص شود.
گرانی در سایه بیتوجهی رگولاتوری
خبرگزاری مهر نیز در همین رابطه گزارش داد: برخی اپراتورهای ارایه دهنده خدمات اینترنت علیرغم مصوبه مجلس مبنی بر گران نشدن اینترنت در سال ۱۴۰۰ از چندی پیش اقدام به افزایش قیمت بستههای خود کردند.
نمایندگان مجلس در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ هرگونه افزایش قیمت اینترنت را غیرقانونی اعلام و تاکید کردند که کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات نیز نمیتواند تعرفه اینترنت را افزایش دهد.
با این حال از ابتدای سال تاکنون اپراتورهای ارایه دهنده خدمات اینترنت به طرق مختلفی از جمله حذف برخی بستهها و جایگزینی نرخهای گرانتر با حجم کمتر، قیمت بستههای اینترنتی خود را افزایش داده و این اقدام را در چارچوب قانون و مطابق با سقف و کف تعرفه در نظر گرفته کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات میدانند.
این تغییرات در حجم و قیمت بستههای اینترنتی در سال ۹۹ نیز از سوی برخی اپراتورها دیده شد و در آن زمان سازمان تنظیم مقررات پس از اعتراضهای بسیار کاربران، قول داد که مشکل را برطرف کند و از اپراتورها خواست که نرخ بستهها را به حالت اول بازگردانند. با این حال شواهد نشان میدهد که بسیاری از بستههای اینترنت اپراتورها حذف شد و نرخ بستهها به حالت اولیه بازنگشت.
امسال نیز برخی اپراتورها با تغییراتی در قیمت بستههای اینترنت خود، باعث شدهاند که مشترکان مجبور به پرداخت هزینه بیشتری شوند.
به اذعان مشترکان قیمت بستههای اینترنت ثابت در یکی از اپراتورهای تلفن همراه در ابتدای سال بیش از ۱۵ درصد گران شد و به تازگی نیز برخی اپراتورهای اینترنت ثابت نرخ برخی بستههای خود را تا ۲۵ درصد گران کردهاند.
افزایش قیمت بستههای اینترنتی اپراتورها در حالی اتفاق میافتد که این اپراتورها باید قبل از هرگونه تصمیم برای افزایش قیمت و یا حذف بستهها و تغییر در حجم آنها، این تصمیم را به تأیید رگولاتوری برسانند.
با این حال شواهد نشان میدهد که در اغلب موارد رگولاتوری از تغییر قیمت بستههای اینترنتی بی اطلاع است و پس از آنکه کاربران بسیاری در شبکههای اجتماعی نارضایتی خود را اعلام میکنند و رسانهها نیز پیگیر موضوع میشوند، رگولاتوری بررسی ابعاد این افزایش قیمت را در دستور کار قرار میدهد.
در مورد قبلی، تلاش بسیاری از سوی خبرنگار مهر برای پیگیری افزایش تعرفه بستههای اینترنت اپراتور تلفن همراه صورت گرفت اما این پیگیریها به جایی نرسید و رگولاتوری حاضر به پاسخگویی در این باره نشد.
این در حالی است که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مطابق با وظایف و اختیارات خود، موظف به نظارت بر عملکرد دارندگان پروانههای ارتباطی در چارچوب مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات است اما با این وجود به نظر میرسد این سازمان در کنار افت کیفیت سرویس اینترنت اپراتورها که مورد مطالبه جدی کاربران است، نسبت به افزایش نرخ بستههای اینترنتی نیز بی توجه است و در جهت حمایت از حقوق مشترکان منفعلانه عمل میکند.
حال با وجودی که مطابق مصوبه مجلس، قیمت اینترنت نباید گران شود، هنوز واکنشی در جهت این افزایش قیمت خدمات اپراتورها از سوی رگولاتوری اعلام نشده است.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در خصوص افزایش قیمت خدمات پلتفرمهای نمایش خانگی ( VOD ) که اواخر اسفند و در نوروز اتفاق افتاد نیز واکنشی نشان نداد و آن را در چارچوب وظایف و اختیارات خود ندانست.