آی‌تی‌من-  طرح رجیستری با هدف جلوگیری از قاچاق گوشی اجرایی شد و اما از همان ابتدا، با چالش‌هایی همراه بود. همان زمان سودجویان به بهانه رجیستری، هزینه‌های مازاد بر قیمت گوشی از خریداران دریافت می‌کردند و به همین دلیل بارها از سوی مسوولان عنوان شد که رجیستری هزینه‌ای ندارد و فروشندگان نباید هزینه‌ اضافه‌ای به اسم رجیستری دریافت کنند، هرچند هزینه‌های گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده، به‌خودی خود منجر به افزایش قیمت گوشی‌ها به نفعی شد که پیش از این به جیب قاچاقیان می‌رفت.

به همین دلیل در این زمان بود که واردات گوشی‌های مسافری باب شد. حذف هزینه‌هایی از جمله مالیات بر ارزش افزوده و معافیت‌ ۸۰ دلاری گمرکی برای گوشی‌های مسافری، در برهه‌ای از زمان، واردکنندگان غیررسمی گوشی را بر آن داشت که اقدام به واردات چمدانی گوشی قاچاق به اسم مسافری کنند، راهی که با حذف معافیت ۸۰ دلاری برای تلفن همراه و امکان رجیستری یک گوشی برای هر پاسپورت، تا حد زیادی جلویش گرفته شد.

از سویی در حالی که با شیوع کرونا در جهان، تمامی رویدادها متاثر از همه‌گیری این ویروس شدند و حتی تولید گوشی‌ هم با چالش‌هایی همراه بود، به دلیل محدودیت‌های تحریمی و شیوع کرونا، نرخ ارز در ایران روند صعودی طی می‌کرد و به گفته واردکنندگان، تخصیص ارز به گوشی‌ها به سختی صورت می‌گرفت، اتفاقی که به دلیل افزایش تقاضا برای تبلت و موبایل در روزهای دورکاری و آموزش آنلاین، منجر به افزایش چندبرابری این ابزارهای الکترونیکی شد.

در برهه‌ای همچنین به دلیل مشکلات ارزی در کشور عنوان شد که واردات گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو که کالایی لوکس محسوب می‌شوند، با محدودیت و عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی مواجه شده که البته آن زمان جنجال‌هایی به پا کرده و قیمت گوشی‌ها را هم افزایش داد و اما در نهایت اعلام شد به دلیل مخالفت‌ برخی از مسوولان از جمله محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- این ممنوعیت حذف شده است.

از سوی دیگر، به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا، معرفی و عرضه گوشی آیفون ۱۲ به‌عنوان پرچمدار شرکت اپل هم با تاخیر چند هفته‌ای در مهرماه انجام شد و پس از آن و به فاصله مدت زمان کوتاهی، زمزمه‌هایی از ورود این گوشی به ایران هم به گوش رسید. هرچند تا کنون از سوی شرکت‌های واردکننده، خبری از واردات رسمی آیفون ۱۲ نشده، اما نگاهی به مارکت‌های آنلاین و مراجعه به فروشگاه‌ها،‌ حاکی از ورود غیررسمی این گوشی به کشور است و فروشندگان هم رجیستری را هم به عهده مصرف‌کننده گذاشته‌اند.

 رجیستر نشدن آیفون ۱۲ شایعه بود
در این راستا میثم دادخواه نایب‌رئیس کمیسیون خدمات پس از فروش تلفن همراه گفت: در برهه‌ای از زمان، موضوع ممنوعیت گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو مطرح شد که البته به‌صورت اعلام رسمی و قانونی نبود، اما در یک اقدام غیرشفاف، عملا تخصیص ارزی از سوی بانک مرکزی به گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو نمی‌دادند و تصور واردکنندگان این بود که واردات گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو ممنوع است، اما درنهایت این مساله با توجه به مخالفت‌ها، مرتفع شد. موضوع رجیستر نشدن آیفون ۱۲ در سامانه همتا هم در حد شایعه‌ای بود که اتفاق نیفتاد و سامانه همتا هم اعلام کرد آیفون ۱۲ مشکل رجیستری نخواهد داشت.

وی در پاسخ به اینکه چرا با وجود وارد نشدن آیفون ۱۲ به‌صورت تجاری، این گوشی در بازار وجود دارد، گفت: اگر آیفون ۱۲ای بدون کد رجیستری در بازار هست، احتمالا به‌صورت قاچاق وارد شده و اما سامانه همتا هم آنها را رجیستر نخواهد کرد. سازوکار سامانه همتا و گمرک منسجم است و عملا باید از یک کشور دیگر وارد ایران شوید و با ارایه مدارک، گوشی را در گمرک رجیستر کنید.

این کارشناس حوزه مخابرات و فناوری اطلاعات با بیان تصمیم گمرک برای غیرحضوری کردن فرآیند رجیستری بیان کرد: در روزهای گذشته خبری از سوی گمرک منتشر شده که فرآیند رجیستری گوشی‌ها بار دیگر غیرحضوری شود، اما نه به شیوه قبلی که با یک پاسپورت بتوان چندین گوشی را رجیستر کرد. مکانیزم جدید بدین صورت است که با توجه به تاریخ ورودتان به کشور، فقط تا یک بازه مشخص می‌توانید یک دستگاه را رجیستر کنید.

کرونا، رجیستری گوشی را غیرحضوری کرد
دادخواه با بیان اینکه تصمیم رجیستری گوشی‌ها بر این اساس بود که بساط واردات غیررسمی و قاچاق جمع شود، افزود: بهتر بود گمرک این فرآیند را به‌صورت حضوری انجام می‌داد، اما به دلیل اتفاقاتی که افتاد و بخش عمده‌ آن مربوط به کرونا بود و به دلیل ازدحام جمعیت که با سیاست‌های حاکم بر کرونا مغایر است، در حالی‌که مکانیزم‌های اجرایی به سمت آنلاین شدن می‌روند و فرآیند رجیستری در گمرک به‌صورت حضوری انجام می‌شد، در نهایت تصمیم گرفتند این فرآیند به‌صورت غیرحضوری انجام شود.

نایب‌رئیس کمیسیون خدمات پس از فروش تلفن همراه خاطرنشان کرد: البته گمرک اشتباه گذشته را دیگر انجام نمی‌دهد که با یک پاسپورت بتوان چند گوشی رجیستر کرد و با مکانیزم جدید که در فرآیند تخصیص رجیستری به گوشی همراه است، هر مسافر تنها می‌تواند یک گوشی را رجیستر کند. از سوی دیگر در حالی که به دلیل شیوع کرونا، عملا تعداد مسافران خارج از کشور کاهش یافته، به نظر نمی‌رسد مانند گذشته که گوشی‌های مسافری به تعداد بالا به کشور وارد می‌شد، این اتفاق بیفتد و گوشی‌های قاچاقی رجیستر شود.

این فعال حوزه بازار با بیان اینکه با مکانیزم فعلی ضعفی در سامانه همتا و گمرک دیده نمی‌شود و تا ۹۹ درصد جلوی واردات گوشی قاچاق گرفته شده، گفت:‌ مگر اینکه برخی از افراد در یک مسافرت صوری یا کاری، به خارج از کشور رفته و هر کدام یک گوشی آیفون ۱۲ وارد و با پاسپورت‌هایشان رجیستر کنند و به جای اینکه خودشان استفاده کنند، آن را بفروشند. برای این هم می‌توان یک راهکار  در نظر گرفت و سامانه همتا می‌تواند مکانیزمی را فراهم کند که تا یک زمان هشت ماهه، اجازه انتقال مالکیت گوشی را برای واردات مسافری ندهد.
 

ITMen