آی‌تی‌من- کمیته بازرسی محیط زیست مجلس بریتانیا، با انجام تحقیقاتی دریافته که این کشور، نسبت به سایر کشورها در زمینه ایجاد اقتصاد چرخه‌ای در زباله‌های الکترونیکی عقب افتاده است. بریتانیا از نظر تولید زباله‌های الکترونیکی در جهان، پس از نروژ در رده دوم قرار دارد. اما نمایندگان مجلس این کشور می‌گویند که بریتانیا، به درستی در زمینه جمع‌آوری و بازیافت این زباله‌های مناسب عمل نمی‌کند.

این نمایندگان در تحقیق مورد نظر می‌نویسند: حجم بالایی از این زباله‌های الکترونیکی، راهی محل‌های دفن زباله می‌شود، سوزانده می‌شود یا به خارج از کشور منتقل می‌شود. بر اساس قوانین جاری، تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم الکترونیکی، مسوول این زباله‌ها هستند، اما به وضوح از زیر بار این مسوولیت شانه خالی می‌کنند.

این گزارش می‌افزاید: در حدود 40 درصد زباله‌های الکترونیکی بریتانیا به خارج فرستاده می‌شود که بخش عمده‌ای از این فرایند، غیرقانونی است.

گزارش تحقیق یاد شده که پنج‌شنبه گذشته منتشر شد، بیان می‌دارد که  سونامی زباله‌های الکترونیکی، موجب دور ریز منابع ارزشمندی است که برای آینده پایدار، حیاتی هستند.

آمارها نشان می‌دهد که کامپیوترها، گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و سایر تجهیزات الکترونیکی که به زباله الکترونیکی تبدیل می‌شوند، به دلیل فلزات گران‌بهایی که در آنها به کار رفته، مانند طلا، نقره، مس، پلاتین و سایر مواد خامی همچون تنگستن و ایندیوم، ارزشی  در حدود 62.5 میلیارد دلار در سال دارند.

اما در مواجهه با کسب‌وکارهایی مانند آمازون و eBay، که در واقع بازارگاه هستند، یک نقص قانونی وجود دارد. قانون بیان می‌دارد که تولیدکنندگان و خرده فروش‌ها در زمینه جمع‌آوری و بازیافت زباله‌های الکترونیکی مسوولیت دارند؛ اما این بازارگاه‌ها، در واقع نه خرده‌فروشند و نه تولید کننده. نمایندگان مجلس بریتانیا نیز این خرده‌فروشی‌های آنلاین را متهم می‌کنند که از این مفر قانونی استفاده کرده و از زیر بار مسوولیت شانه خالی می‌کنند.

این نمایندگان می‌گویند: خرده فروش‌های آنلاین و بازارگاه‌های بزرگی مانند آمازون، با همه ادعایی که درباره اقتصاد پایدار دارند، تا کنون، با سر باز زدن از جمع‌آوری و بازیافت لوازم الکترونیکی، به گونه‌ای که سایر سازمان‌ها انجام می‌دهند، نقش خود را در اقتصاد چرخه‌ای ایفا نکرده‌اند.

در همین رابطه: اقتصاد چرخه‌ای چیست؟

با توجه به رشد نجومی فروش آنلاین از سوی صاحبان برند، به ویژه در سال جاری که با بحران همه‌گیری کرونا مواجهیم، کمیته بازرسی محیط زیست پارلمان بریتانیا خواستار جمع‌آوری محصولات و پرداخته هزینه بازیافت از سوی بازارگاه‌های آنلاین شده تا شرایط نسبتا برابری با خرده‌فروشی‌های فیزیکی و تولیدکنندگانی که محصولات‌شان را روی پلتفرم‌ها نمی‌فروشند، ایجاد شود.

نمایندگان مجلس بریتانیا همچنین در گزارش خود، از اقدام شرکت‌ها در کاهش عمر محصولات‌شان انتقاد کرده‌اند. در این گزارش آمده است که طول عمر بسیاری از محصولات الکترونیکی، عمدا کاهش داده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرکت‌های فناوری مانند اپل، قطعات داخلی محصولات‌شان را به هم چسب یا لحیم می‌کنند تا تعمیر آنها تقریبا غیرممکن شود.

این نمایندگان می‌گویند: مصرف کنندگان، روی محصولاتی که خریداری می‌کنند، کنترلی ندارند و نمی‌توانند قطعات آنها را برای تعمیر، از دستگاه خارج کنند. همچنین دفترچه‌های راهنما هم به منظور رفع مشکلات، در اختیار آنان قرار نمی‌گیرد. در عوض، هزینه‌ای که اپل برای تعمیر دستگاه‌ها درخواست می‌کند، آنقدر بالاست که از نظر اقتصادی، تعویض محصول به صرفه‌تر باشد.

این گزارش بیان می‌دارد: شرکت‌های فناوری اکنون باید در زمینه ایجاد مدل‌های کسب‌وکار پایدار و دوست‌دار محیط زیست، پیش قدم شوند؛ به شکلی که به بهره‌برداری بیش از حد از منابع طبیعی متکی نباشند.

این گزارش 4 خواسته مشخص مطرح می‌کند که عبارتند از:

• حق تعمیر در قانون درج شود.

• مالیات بر ارزش افزوده محصولات الکتریکی و الکترونیکی تعمیری، کاهش یابد.

• تمامی تولیدکنندگان مکلف شودن که محصولات بازیافتی را جمع‌آوری کنند و برای بازیافت آنها هزینه بپردازند.

• اهداف بلندمدت با هدف جمع‌آوری، استفاده مجدد و بازیافت زباله‌های الکترونیکی با تمرکز بر کاهش مصرف، استخراج و نگهداری مواد خام باارزش تدوین شود.

 در همین رابطه: اتحادیه اروپا، قانون «حق تعمیر» دستگاه‌های الکترونیکی را به رای می‌گذارد

در واکنش به این گزارش، اپل اعلام کرد: ما از گزارش کمیته بازرسی محیط زیست پارلمان، شگفت‌زده و ناامید شدیم؛ زیرا به هیچ کدام از تلاش‌های اپل برای صرفه جویی در منابع و محافظت از کره زمین که متعلق به همه ماست، توجهی نکرده بود.

این شرکت افزود:  گزینه‌های بیشتری از قبل، برای تعویض، بازیافت و دریافت خدمات باکیفیت تعمیر در اختیار خریداران قرار گرفته و در آخرین سری از محصولات اپل واچ، آی‌پد و آیفون، از مواد بازیافتی در ساخت قطعات اصلی استفاده شده است.

اپل تاکید کرد: ما به همکاری با پارلمان و دولت بریتانیا در زمینه مستندسازی تعهدات پیشگامانه اپل و حمایت از تلاش‌های مشترک برای سپردن زمینی سلامت و اقتصادی پاک به نسل بعدی، ادامه خواهیم داد.

یک سخنگوی آمازون نیز در واکنش به این گزارش گفت: آمازون به کاهش زباله و کمک به مشتریان در استفاده مجدد، تعمیر و بازیافت محصولات متعهد است. ما گزینه‌های متعددی را فراهم کرده‌ایم که هر کسی بتواند به آسانی، از طریق وب سایت محصولات دست دوم آمازون (second chance) به این محصولات دسترسی داشته باشد.

 

ITMen