آی‌تی‌من-  کیارش فرتاش، مشاور معاون سیاستگذاری توسعه فناوری معاونت علمی و فناوری در خصوص نظام رتبه‎بندی شاخص جهانی نوآوری (GII) گفت: اکثریت داده شاخص‌ها از نهادهای رسمی کشورها با مکانیزم و فرایندهای مشخصی در اختیار نهادهای بین‌المللی قرار می‌گیرد.

وی گفت: این رتبه‌بندی حاصل مجموعه گسترده‌ای از عوامل در کنار هم است که نوآوری در بستر اینها ممکن می‌شود. اتفاقی که افتاده این است که در شاخص نوآوری از سال ۱۳۹۲ که رتبه ایران در آن ۱۲۰ بود، تقریبا به صورت مستمر و سال به سال بهبود پیدا کرد تا سال قبل که به رتبه ۶۱ رسید.

تحولات و تغییرات در اقتصاد کلان کشور و متغیرهای اقتصاد کلان و صنعت منجر به افت رتبه ایران در نظام رتبه‌بندی شاخص نوآوری در سال ۲۰۲۰ شد؛ در واقع عملکرد علمی و فناورانه ایران با وجود تنزل ۶ رتبه‌ای در شاخص‌های آموزش عالی، توسعه فناوری پیشرفته، ثبت مالکیت فکری، انتشارات علمی و … بهبود داشته است.

مشاور معاون سیاستگذاری توسعه فناوری معاونت علمی و فناوری اضافه کرد: تا سال گذشته ایران جز کشورهای با بالاترین رشد در این شاخص بود که البته امسال با شرایط ناشی از تحریم‌های ظالمانه آمریکا، افت ۶ رتبه‌ای داشتیم. تحولات و تغییرات در اقتصاد کلان کشور و متغیرهای اقتصاد کلان و صنعت منجر به افت رتبه ایران شد؛ در واقع عملکرد علمی و فناورانه ایران با وجود تنزل ۶ رتبه‌ای در شاخص‌های آموزش عالی، توسعه فناوری پیشرفته، ثبت مالکیت فکری، انتشارات علمی و … بهبود داشته است.

وی با بیان اینکه امسال داده هزینه‌کرد و پرسنل «تحقیق و توسعه» که سال‌های سال ناقص، قدیمی و بر اساس شرایط کشور واقعی نبود، با همت مرکز آمار ایران واقعی‌تر شد، گفت: ایران در شاخص‌های مرتبط با تحقیق و توسعه از رتبه حدود ۷۰ دنیا در GII به رتبه‌های حدود ۴۰ ارتقا یافته است. از آن‌جایی که تحقیق و توسعه از مهم‌ترین شاخص‌های نظام ملی علم و فناوری کشورهاست، از این حیث این رشد در سال جاری حائز اهمیت است.

وی با بیان اینکه این شاخص نوآوری می‌تواند در ارزیابی تلاش‌های توسعه اقتصادی تاثیرگذار باشد، گفت: دو قدرت اقتصادی هند و چین کشورهایی هستند که برنامه‌های سطوح بالا برای بهبود رتبه خود در GII دارند. در همین راستا یک گروه کاری در سطح نخست وزیر و رییس‌جمهور تشکیل شده که با بررسی ۸۰ شاخص راه حل‌های بهبود وضعیت در هر شاخص را استخراج و آن را اجرایی می‌کنند. این دو کشور گزارش‌ها و تحلیل‌های زیادی در راستای ارتقای رتبه خود در GII تهیه می‌کنند؛ همچنین ترکیه هم اخیراً در این راستا فعال بوده است.

فرتاش با بیان اینکه تحرکات این کشورها کاملاً مشهود است، بیان کرد: از سال ۱۳۹۲ و همزمان با شروع دولت جدید، معاونت علمی و فناوری به منطق GII در ارزیابی علاقمند شد و از سال ۹۶ با دستور مساعد ریاست جمهور، مجموعه دولت تقریباً ۳-۴ سالی است که به صورت فعالانه در بهبود وضعیت کشور در GII با معاونت علمی و فناوری همکاری کرده اند.

وی ادامه داد: البته کشورهای دیگر هم تلاش می‌کنند رتبه خود را در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی نوآوری از جمله GII بهبود دهند. اگر ما خودمان را طبق سند چشم انداز بسنجیم، به غیر از رژیم‌اشغالگر قدس و کشورهای ترکیه و امارات و عربستان از بقیه کشورها رتبه بالاتری داریم و تعداد زیادی از کشورهای منطقه که در سال‌های قبل رتبه‌های بالاتری از ایران داشتند در اثر افت قیمت نفت به سرعت با کاهش رتبه در GII مواجه شدند.

وی گفت: کاهش قیمت نفت در سال‌های اخیر بر رتبه کشورهای حاشیه خلیج فارس تاثیر گذاشته. ما در شرایط مشابه آن‌ها و علی‌رغم تحریم‌ها در سال گذشته رشد رتبه داشتیم.

فرتاش در خصوص این مطلب که عنوان شده بود «مجمع جهانی اقتصاد به بررسی کشورهای دنیا از منظر نوآوری پرداخته و سه کشور برتر در هر منطقه را مشخص کرده است. در منطقه آسیای مرکزی و جنوبی، ایران بعد از هند و بالاتر از قزاقستان دومین کشور نوآور منطقه است. 

وی درخصوص اینکه بخش مهمی از این دستاورد مرهون دستاوردهای ایران در حوزه‌ ICT و سایبری است نیز توضیح داد: این مجمع جهانی اقتصاد نیست بلکه سازمان بین‌المللی مالکیت فکری است؛ یکی از نقاط قوت کشور در این دسته بندی، بهبود مستمر دو شاخص استفاده از ICT و دسترسی به فاوا است؛ ولی اینکه رتبه مرهون این دو باشد اغراق آمیز است.
 

ITMen