آی‌تی‌من- تولید داخلی گوشی تلفن همراه موضوعی است که سال‌هاست در کشور مطرح شده و هر بار به نوعی به بن‌بست خورده است.

بیایید کمی به عقب برگردیم؛ درواقع تولید گوشی از زمان ورود نخستین تلفن همراه به کشور تا امروز، همواره یکی از دغدغه هایی بوده که تابه حال رنگ واقعیت به خود نگرفته است. تعرفه واردات این کالا از زمان ورود سیم کارت به ایران، تا سال ها چهار درصد بود و به یکباره بعد از تصمیم دولت نهم به بهانه تولید داخلی گوشی، تعرفه واردات یک شبه ۵۶ درصد افزایش یافت و به ۶۰ درصد رسید. همان زمان هم صحبت از سه شرکت تولیدکننده گوشی بود و تولید ۶ میلیون دستگاه گوشی ظرف مدت دو سال هدف گذاری شد. اما در نهایت خبری از تولید نشد.

البته باید گفت که در آن زمان هنوز گوشی‌های هوشمند به شکل امروزی در دسترس همه کاربران نبود و اکثر مردم از گوشی‌های فیچرفون (گوشی های ساده) استفاده می کردند؛ بر این اساس بنای تولید بر ساخت گوشی ساده آبنباتی گذاشته شد، با این حال تولیدکنندگان داخلی نتوانستند از پس تولید این مدل ها هم بربیایند و آنچه وارد بازار شد گوشی های ری برندی بود که از کشور چین وارد می شد. اگرچه نمی توان نام این گوشی ها را تولید داخلی گذاشت، اما بازهم همین گوشی های آبنباتی نسبت به گوشی های هوشمند این برندها موفق تر عمل کردند. در نهایت به دلیل اینکه بازخورد خوبی از بازار دریافت نکردند، خیلی زودتر از زمانی که برای ورود به بازار برنامه‌ریزی کرده بودند، محصولات شان از بازار برچیده شد و همان میزان فروشی هم که داشتند را مشتریانی از اقشار کم درآمد تشکیل می دادند که رضایت چندانی هم از این دستگاه‌ها نداشتند.

به این ترتیب بود که تولید داخلی گوشی به طور کامل متوقف شد و اگرچه از آن زمان به بعد باز هم هرازگاهی زمزمه هایی در رابطه با تولید داخلی به گوش می رسد، اما بعد از مدتی میان خبرها گم شده و به دست فراموشی سپرده می‌شود.

 طرح تولید گوشی دوباره در کشور
با این حال موضوع تولید داخلی گوشی ایرانی مدتی است که دوباره مطرح شده و چندی پیش اعلام شد که گوشی های داخلی تولید شده مورد بررسی قرار گرفته و ایرادهای نسخه آخر برطرف شده و قابل رقابت با نوع خارجی اش شده است.

دی ماه سال گذشته وزیر ارتباطات اعلام کرد که در مدت دو سال، به تولید دو میلیون گوشی تلفن همراه خواهیم رسید و قرار بود در همان زمان شرکت های تولیدکننده محصولاتی که انتظار می رفت این بار فراتر از گوشی های سرهم بندی شده قطعات وارداتی باشند، رونمایی شوند.

در همان روزها بود که وی یک عکس سلفی با گوشی جدیدی با نام “آریا” گرفت و در شبکه های اجتماعی منتشر و اعلام کرد که پس از تست های اولیه با قیمت یک میلیون و پانصد هزار تومان وارد بازار می شود؛ حتی از کاربران خواست که برای تست و بررسی گوشی پیش قدم شوند تا پیش از عرضه عمومی مشکلات احتمالی این دستگاه برطرف شدود، اما بعد از مدتی این گوشی هم به دست فراموش سپرده شد و خبری از آن در بازار نشد.

چند ماه بعد یعنی اوایل امسال وزیر ارتباطات دوباره وعده ساخت ۴۰۰ هزار دستگاه گوشی داخلی را داد و قرار شد تا پایان سال به شکل اقساطی در دسترس مشتریان قرار گیرد. وزیر ارتباطات همچنین از تقاضای منابع مالی از دولت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان خبر داد که باز هم این موضوع مسکوت ماند تا هفته گذشته که دوباره رییس مرکز ملی فضای مجازی از توسعه گوشی هوشمند ایرانی با سیستم عامل بومی با همکاری وزارت ارتباطات خبر داد.

ابوالحسن فیروزآبادی، اعلام کرد که در راستای در امان ماندن از گزند کنترل و قدرت خارجی ها، مرکز ملی فضای مجازی با کمک وزارت ارتباطات و با استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی و بخش های عمومی کشور، درصدد تولید داخلی گوشی با سیستم عامل بومی و مستقل است.

ابوالحسن فیروزآبادی معتقد است آسیب‌پذیرترین نقطه شبکه ملی اطلاعات، مدخل ورودی به شبکه است که درحال حاضر، دو سیستم عامل اندروید و iOS را شامل می شود. فیروزآبادی این سیستم ها را عامل های فعالی عنوان کرده که با مراکز خاصی در تماس هستند؛ وی به همین دلیل، تحت کنترل بودن توسط این دو سیستم عامل را مسئله ای خطرناک قلمداد کرد.

در همین راستا خبری منتشر شد مبنی بر حمایت شرکت ایدرو از تولید داخلی گوشی و همکاری با شرکت های آسیایی.

رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران اعلام کرد که سازمان ایدرو تصمیم به حمایت از تولید تلفن های همراه با ایفای نقش به هم‌رسانی، توسعه ای و تسهیل گرانه دارد.

این شرکت اعلام کرد که فعالیت خود برای تولید گوشی هوشمند را به صورت قطعات منفصله اعم از SKD و CKD و ازطریق به هم‌رسانی فعالان داخلی با شرکای آسیایی توانمند آغاز کرده است.

اما در همین اثنا، تولید داخلی گوشی توسط شرکت صاایران نیز خبرساز شد؛ بر این اساس طی هفته گذشته وزیر ارتباطات اعلام کرد سری اول گوشی های ساخت صاایران آماده شده اند و چند روز بعد مدیرعامل شاتل موبایل در توییتی از مشخصات فنی گوشی صاایران پرده برداری کرد. 

کمی بعد اما رسانه‌ها گزارش دادند که ظاهرا این گوشی نه ساخت شرکت صاایران است و نه گوشی تولید داخلی محسوب می شود؛ کاربران ایرانی توئیتر با بررسی های انجام شده متوجه شدند که این گوشی متعلق به یک برند چینی ناشناخته به نام Ulefone است که در واقع یکی از این گوشی‌ها Power 6 نام دارد و توسط این کمپانی چینی تولید شده است.

پس از انتشار این خبر دوباره مطلبی با عنوان تشابه گوشی‌های صاایران با موبایل چینی حاشیه ساز شد، منتشر و اعلام شد که این گوشی ها ساخت شرکت صاایران بوده و این دو گوشی قرار است به زودی توسط ایرانسل به صورت باندل و احتمالا به صورت قسطی به دست مشتریان برسد.

 نظر فعالان بازار درباره تولید گوشی داخلی
اما سراغ فعالان بازار رفتیم و نظر آنها را در رابطه با تولید داخلی گوشی جویا شدیم؛

فعالان بازار که دل پری از وضعیت کنونی دارند و با مشکلاتی که بر سر راه واردات گوشی وجود دارد این روزها افزایش قیمت ارز از یک سو و کمبود جنس در بازار و شرایطی که در نتیجه همه گیری ویروس کرونا پیش آمده را دلیل بالا رفتن قیمت ها می دانند.

فروشندگان معتقدند که تولید داخلی گوشی امکان پذیر نیست و در صورتی هم که گوشی به این اسم به بازار راه پیدا کند، احتمالا یا محصولی ری برند شده و فقط با برچسب ایرانی به دست مشتری می رسد یا محصولی است که در داخل کشور سرهم و مونتاژ می شود. اما همین فعالان اعتقاد دارند محصولی که به اسم تولید داخلی به دست مشتری می رسد، از خدمات پس از فروش برخوردار است و همان شرکتی که عنوان تولیدکننده را یدک می کشد، سرویس گارانتی ارایه می دهد. این صنف اما معتقدند چنین گوشی با بازخورد خوبی از سوی مشتری روبه رو نخواهد شد.

اما واردکنندگان می گویند ساخت گوشی در شرایط حال حاضر امکان پذیر نیست چرا که امکان ساخت قطعات در کشور وجود ندارد؛ چون ما فناوری و تکنولوژی ساخت هیچ کدام از قطعات گوشی های هوشمند را نداریم و از سوی دیگر واردات قطعات به دلیل بالا رفتن نرخ ارز، اصلا صرفه اقتصادی ندارد و وارد کردن گوشی به شکل کامل هزینه کمتری خواهد داشت.

به گفته این واردکنندگان، گوشی موبایل یک محصول وابسته به ال‌سی‌دی، پنل و دوربین است؛ اگر بتوانیم این موارد را داخل کشور تولید کنیم یا حداقل یکی از آنها را به شکل داخلی بسازیم، می توان برچسب تولیدکننده را یدک کشید.

به این ترتیب است که ارز کمتری از داخل به خارج از کشور ارسال می شود و به این شکل صرفه‌ی اقتصادی دارد.

اصولا گوشی به شکل CBU یعنی دستگاه کامل وارد می شود، اما اگر به روش SKD و CKD هم وارد شود باز هم می تواند صرفه اقتصادی داشته باشد.

اگر قطعات به شکل کاملا منفصل وارد کشور شود و در داخل روی هم نصب شود و در صورتی که پلتفرم را خودمان ایجاد کنیم، ارزبری کمتری خواهد داشت و به این ترتیب به لحاظ اقتصادی سودمند است.

بر اساس گزارش واردکنندگان ۷۰ تا ۷۵ درصد قیمت گوشی را سه بخش  LCD، پردازنده و دوربین تشکیل می دهد که هیچ کدام از این موارد امکان تولید در داخل کشور را ندارند. چرا که در زمینه فناوری تولید چنین قطعاتی در داخل کشور بسیار عقب هستیم؛ در تولید چیپ اصلا تجربه ای نداریم، برای ساخت ال سی دی نسبت به همه کشورهای تولیدکننده فاصله بسیار زیادی داریم و دوربین هم قطعه ای بسیار پیچیده است که از عهده تولید آن هم برنخواهیم آمد.

بر این اساس واردکنندگان معتقدند که تولید داخل فقط ممکن است به معنای مونتاژ باشد و به این ترتیب ارزبری به خارج از کشور کمتر نمی شود و ما همچنان تولیدکننده نخواهیم بود.
 

ITMen