آی‌تی‌من- در کنار این برنامه، سازمان از همه اعضای خود و فعالان حوزه درخواست دارد تا در هنگام بروز بحران، حسب توان و در چارچوب مسوولیت‌‏های اجتماعی خود، از همراهی و تامین حمایت‌های فناورانه، نقدی و غیرنقدی دریغ نکنند.

رویکرد سازمان در حوزه مدیریت بحران، بر اساس مسوولیت‌‏های اجتماعی خود، پرهیز از اقدامات هیجانی و عوام‌‏پسندانه و تبیین چشم‌‏اندازی بلندمدت و مانا در حوزه مدیریت بحران کشور است. این رویکرد دارای دو مشخصه است:

نخست: اطلاع‏‌رسانی، فرهنگ‏‌سازی و آگاه‌‏سازی مدیران ارشد و تصمیم‌‏ساز در خصوص ضرورت بکارگیری و استفاده اثربخش از فناوری‌‏های اطلاعاتی و ارتباطی برای پیشگیری و مدیریت بحران؛

 دوم: تلاش برای ایجاد زیرساخت‌‏های فناورانه لازم برای مدیریت بحران.

متن این سند به شرح ذیل است:
در این مستند بر روی مشخصه دوم رویکرد فوق تمرکز شده است.
 
1- زیرساخت پیشنهادی
«داشبورد مدیریتی» و «سامانه تعاملی جمعی» اجزای اصلی زیرساخت پیشنهادی هستند.

ستاد مدیریت بحران مادامی که داده‌ها و اطلاعات کافی در اختیار نداشته باشد، نمی‏تواند بحران را مدیریت کند. داده‌ها و اطلاعات لازم برای مدیریت بحران یا اصولاً وجود ندارند، یا توسط دستگاه‏های مجزا تهیه و نگهداری شده ولی سایر ذینفعان و از جمله ستاد مدیریت بحران به آنها دسترسی کارا ندارند، یا داده‌های محیطی حین و پس از بحران ایجاد شده و می‌بایست توسط دستگاه‌ها یا از طریق مردم جمع‌آوری شوند.

با توجه به توضیحات فوق، دو راهکار کلی زیر در دستور کار قرار گرفته است:

• طراحی داشبورد مدیریت بحران، با یکپارچه‏سازی اطلاعات در اختیار نهادهای مختلف

• سامانه تعاملی جمعی

در ادامه به بررسی ویژگی‌های راهکارهای فوق می‌پردازیم.

1-1- داشبورد مدیریت بحران
برای مدیریت بحران، وجود یک داشبورد مدیریتی که اطلاعات نهادهای مختلف را یکپارچه کند، ضروری است. برای این منظور لازم است که اطلاعات موجودِ در اختیار نهادهای مختلف، و همچنین اطلاعات و دانشی که می‌تواند از تحمیع و پردازش آنها حاصل شده و برای مدیریت بحران مفید باشد، شناسایی شود. این اطلاعات از طریق یک داشبورد مدیریتی می‌بایست در اختیار سازمان مدیریت بحران باشد تا با اطلاع لحظه‌ای از آخرین وضعیت، بتواند نسبت به اخذ تصمیمات کارا برای مدیریت بحران اقدام کند. در حال حاضر، علیرغم وجود اطلاعات متنوع، به دلیل پراکندگی آنها، نبود چنین داشبورد مدیریتی به شدت احساس می‌شود.

1-2- سامانه تعاملی جمعی
هدف از این سامانه ارایه راهکاری مبتنی بر فناوری، برای کاهش خسارت‌های ناشی از بحران از طریق اطلاعات جمع‌آوری شده از طرف حادثه‌دیدگان، مردم و گروه‌های امدادی با استفاده از بسترهای در اختیار و هم‌افزایی بین اعضای اکوسیستم استارت‌آپی کشور است.

این سامانه با فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم، که در ادامه توضیح داده می‌شود، بستری برای مدیریت بحران قبل از وقوع (از جمله آموزش و اطلاع‌رسانی)، در زمان وقوع (از جمله اطلاع‌رسانی مسیرهای امن) و پس از وقوع (نظیر مدیریت توزیع نیروهای امدادی و کالاها و خدمات) فراهم می‌سازد.

این سامانه با محوریت و مدیریت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای طراحی و اجرا شده، ‌از طریق اپ‌ها و کانال‌های در اختیار استارت‌آپ‌های داوطلب در اختیار کاربران قرار گرفته و راهبری آن در اختیار سازمان مدیریت بحران قرار داده می‌شود.

نمونه عملکردهای سامانه تعامل جمعی

کارکردهای این سامانه می‌تواند شامل موارد ذیل باشد:

• نکات آموزشی قبل/در طول/بعد واقعه (از جمله آموزش کمک‌های اولیه، نحوه مواجهه خانواده‌ها با بحران، مطالب پیش‌بارگذاری شده درباره موارد اورژانسی بحرانی که بدون آنتن‌دهی موبایل نیز در دسترس باشد و ...)

• اعلام هشدار سریع قبل از وقوع بحران

• اطلاع‌رسانی مسیرهای دسترسی، مکان‌های امن، پناهگاه‌ها و مناطق پرخطر روی نقشه برای مردم در معرض بحران

• ارسال هشدار سالم/امن بودن به خانواده و دوستان از طریق شبکه‌های اجتماعی یا گروه پیامکی از قبل تنظیم شده

• امکان اعلام موقعیت کاربر در شرایط اضطراری

• امکان درخواست کمک، همراه با ارسال موقعیت [و با ذکر شرایط خاص منطقه، ارزیابی اولیه و ...]

• امکان اتصال نزدیکترین پزشک داوطلب به متقاضیان کمک

• جعبه ابزار (چراغ قوه، آژیر درخواست کمک و ...)

• مدیریت نیازمندی‌ها و درخواست‌ها (مثلا مدیریت نیروهای داوطلب، گروه‌های نجات و تجهیزات داوطلبی یا مواردی نظیر اعلام گروه‌های خونی مورد نیاز و ارسال اطلاع‌رسانی به دواطلبان دارای آن گروه خونی و هدایت به نزدیک‌ترین مکان اهدای خون و ...)

• مدیریت تقاضا و عرضه کالاهای اولیه مورد نیاز (جمع‌آوری نیازمندی‌ها طبق درخواست‌های مردمی یا اعلام گروه‌های امدادی، اعلام و درج محموله‌های ارسالی برای مناطق مختلف، اعلام کمبودها و ...)

این سامانه از طریق وب‌سایت یا اپ اختصاصی در دسترس بوده و کارکردهای مهم‌تر آن از طریق SDK، PWA، وب‌سرویس یا ... از داخل اپ‌های استارت‌آپ‌های داوطلب همکار طرح در دسترس کاربران آنها قرار می‌گیرد.
 
2- مدل اجرا
سازمان برای اجرای مدل پیشنهادی بنیاد غیرانتفاعی ایجاد می‌کند.

سازمان از ابزار فراخوان عمومی (Open Innovation)، برگزاری هکتون و ... نسبت به جمع‌آوری ایده‌ها اقدام کرده و آنها را بر اساس فاکتورهایی نظیر «نیاز سازمان‌های مدیریت بحران و امدادی»، «تاثیر در کاهش خسارت» و «عملیاتی بودن و امکان اجرا» اولویت‌بندی می‌کند.

سازمان طراحی و پیاده‌سازی این راهکارها را از طریق ابزارهایی نظیر بنیاد غیرانتفاعی با تامین مالی از طریق اعضا، کمک‌های مردمی و اجتماعی دنبال می‌کند.

در ادامه جزئیات بیشتری از گام‌های اجرایی دو راهکار ارائه می‌شود.

2-1- داشبورد مدیریت بحران
برای اجرای داشبود مدیریت بحران، گام‌های زیر پیشنهاد می‌شود:

• جمع‌آوری لیست داده‌های پراکنده موجود، با همکاری نیروهای داوطلبی و سازمان‌های دارای داده

• طراحی داشبورد و گزارش‌های حاصل از تجمیع داده‌ها و کاوش آنها

• جمع‌آوری داده‌ها و پیاده‌سازی داشبورد به صورت پایلوت و برای یک شهر داوطلب دارای بیشترین داده در اختیار به عنوان الگو

• رایزنی برای تعمیم الگوی اجرا شده در مقیاس وسیع‌تر.

2-2- سامانه تعاملی جمعی
برای اجرای سامانه تعاملی جمعی گام‌های زیر پیشنهاد می‌شود:

• برگزاری هکتون برای جمع‌آوری ایده‌ها در خصوص کارکردهای پیشنهادی برای سامانه

• تهیه نسخه اولیه از کارکردهای سامانه هدف

• اعلام فراخوان برای جمع‌آوری لیست استارت‌آپ‌های متقاضی همکاری

• برگزاری جلسات تخصصی برای تعیین نحوه تجمیع سامانه هدف با اپ‌ها و کانال‌های خدمت‌رسانی در اختیار استارت‌آپ‌های داوطلب

• طراحی سامانه و اجرای فاز به فاز آن و تجمیع با ابزارهای در اختیار استارت‌آپ‌های داوطلب

• رایزنی برای تجمیع سامانه هدف با ابزارهای و کانال‌های خدمت‌رسانی در مقیاس وسیع‌تر

این مستند نسخه اولیه بوده و با دریافت بازخوردهای علاقمندان و داوطلبان بروز شده و آخرین نسخه آن از طریق کانال‌های اطلاع‌رسانی سازمان در اختیار عموم قرار می‌گیرد.

 

ITMen