در همین رابطه و برای بررسی نقاط اشتراک و افتراق دانش بنیان ها و استارت آپ‎ها با عبدالرضا نوروزی نایب رییس مجمع تشکل های دانش بنیان ایران به گفت وگو نشستیم که ماحصل آن را در ادامه می خوانید.

آیا به طور اساسی تفاوتی میان شرکت های دانش بنیان با استارت آپ‎ها وجود  دارد؟

بله این دو مبحث کاملا متفاوت هستند. اولا شرکت های دانش بنیان بر اساس فعالیت برخاسته از دانش و تولید فناوری ایجاد می شوند و دانش محور هستند اما شرکت های استارت آپی پاسخی است خلاقانه به یک نیاز موجود یا تعریف یک نیاز و پاسخ به آن است. درثانی به لحاظ سرمایه میزان سرمایه گذاری در شرکت های دانش بنیان بسته به نوع فعالیت متغیر است. این میزان هم می تواند خیلی کم باشد و هم به نسبت زیاد اما شرکت های استارت آپی معمولا سرمایه اولیه خیلی کمی دارند. از سوی دیگر شرکت های دانش بنیان عموما تولیدکننده هستند و شرکت های استارت آپی، خدمات ارایه می دهند.

توجه داشته باشید که خلط بحثی که بین شرکت دانش بنیان و استارت آپ در سال‏های اخیر به وجود آمده و متاسفانه در ادبیات مسوولان نیز به چشم می‏ خورد در سال‏های آتی می‏تواند به رشد علم و فناوری و اقتصاد دانش بنیان کشور صدماتی وارد آورد.

علت بروز این اختلاف را در چه می‎دانید؟

با توجه به اشتراکات و هم پوشانی های کارکردی این دو مقوله، یکی بودن متولی اصلی هر دوی آن‏ها که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است و نیز نیاز فوری کشور به رشد این دو حوزه در راستای حل مشکلات کلان خود و در نتیجه عدم زمان کافی برای بررسی دقیق تمایزات و ارایه راه‏حل‏ها و نسخه‏ های تجویزی مختص هر حوزه، چنین خلط هایی دور از انتظار نیست.

در سال های اخیر شاهد نوعی خلط بحث بین شرکت ‏های دانش ‏بنیان و استارت آپ‏ها و مات شدن مرزهای بین این دو پدیده در کشور هستیم؛ به گونه ای که در بحث‏ ها اغلب این دو پدیده یکی در نظر گرفته شدن و به طور عمده برای آن‏ها یک نسخه تجویز می‏شود. چه این که یکی از بحث‏ های جدی حمایتی در حوزه استارت آپ‏ها، دانش ‏بنیان کردن برخی استارت آپ‏ها مانند شرکت‏ های بازی‏ سازی، فروشگاه ‏ها و پلتفرم‏ های اینترنتی است. 

هم شرکت های دانش بنیان و هم استارت آپ‎ها نیازمند حمایت هستند، جنس این حمایت ها چه تفاوتی با یکدیگر دارد؟ 

به طور معمول حمایت های مالی مستقیم در هر حوزه ای بیش از آنکه مفید باشد رانت زا است و باعث ایجاد عدم شفافیت می شود لذا حمایت ها بیشتر باید در جهت حذف مجوزهای زائد و تسهیل انجام امور باشد نه ارایه تسهیلات.

بروز این خطا چه مضراتی را متوجه شرکت های دانش بنیان می کند؟

خلط بحث استارت آپ‏ها با شرکت‏های دانش ‏بنیان، به گونه ای که شرکت‏های استارت آپی نیز دانش‏بنیان محسوب شده و از سهم حمایتی دانش‏بنیان استفاده کنند، باعث تضعیف شرکت‏های دانش ‏بنیان و گم کردن مسیر اصلی حمایت‏ های این حوزه می‏ شود.

درحالی که در ادبیات حوزه استارت آپ نیز این نوع حمایت از استارت آپ جایگاه خاصی نداشته و نوع حمایت دولتی که استارت آپ لازم دارد، بیشتر از جنس تنظیم سازوکارها و قوانین و مقررات است تا حمایت مالی دولتی. در واقع این خلط مبحث هم باعث تضعیف حوزه اقتصاد دانش‏بنیان شده و هم این‏که چندان به کار استارت آپ‏ها و رشد اکوسیستم استارت آپی نمی‏ آید.

در وضعیت فعلی اقتصاد کشور، بین ارایه تسهیلات و سرمایه گذاری کدامیک برای بقای شرکت های دانش بنیان مفید است؟

حمایت های مالی مستقیم که در سال های گذشته ارایه شده نشان داده که معمولا چنین سبک حمایت ها و ایجاد شرایط گلخانه ای برای کسب وکارهای دانش بنیان چندان مفید فایده نیست. اما اگر دولت بتواند با تشویق سرمایه گذاران بخش خصوصی از طریق ارایه تخفیف های مالیاتی، تسهیل سرمایه گذاری و صادرات گمرک آن ها را تشویق به ورود به حوزه دانش بنیان ها کند می تواند موجب شکوفایی صنعت کشور و ایجاد پیوندی عمیق تر بین دانش و صنعت شود.

 

ITMen