آی‌تی‌من- اینکه بدانیم دقیقا چند نفر از مردم دنیا به چه زبانی صحبت می‌کنند، تقریبا غیرممکن است، اما چیزی که مشخص است این است که انگلیسی موقعیت خاصی در میان هزاران زبان مکالمه مردم جهان دارد. آمارها نشان می‌دهد که حدود 1.5 میلیارد نفر می‌توانند با استانداردهای پایه، انگلیسی صحبت کنند؛ در حالی که زبان ماندارین (چینی) سخن حدود 1.3 میلیارد نفر سخنور دارد، به این ترتیب می‌توان گفت که از هر چهار نفر جمعیت روی کره زمین یک نفر انگلیسی می‌داند.

جالب است بدانید که در سال 1400 میلادی تنها سه میلیون نفر در جهان بلد بودند انگلیسی صحبت کنند، اما هم‌اکنون این زبان به زبان پیش‌فرض ارتباطات جهانی و فرهنگی از سینما و موسیقی گرفته تا علوم، کامپیوتر و اینترنت تبدیل شده است. با این حال، کارشناسان زبان‌شناسی معتقدند که این زبان به زودی با تهدیدی جدی مواجه خواهد شد که این تهدید از سوی رقبایش نیست، بلکه از سوی دنیای پهناور فناوری است.

گاستون دورن، نویسنده و زبان‌شناس هلندی ادعا کرده است که در سرتاسر جهان حدود ۶ هزار زبان تکلم می‌شود، اما بعید است که هیچ‌ کدام از این زبان‌ها این توانایی را داشته باشند که به قدرت و نفوذ زبان انگلیسی برسند؛ مگر اینکه یک تغییر عمده‌ سیاسی در قدرت جهانی به وقوع بپیوندد. با این‌ حال او معتقد است که زبان فناوری می‌تواند قدرت و نفوذ زبان انگلیسی را به مخاطره بیندازد.

زبان فناوری، انگلیسی را خواهد بلعید
به اعتقاد دورن، در آینده انسان‌ها ابزاری خواهند داشت که صحبت‌های‌مان را به هر زبانی که بخواهیم ترجمه خواهد کرد؛ البته موضوع اینجاست که تا آن روز راه درازی در پیش داریم. زیرا به طور کلی زبان بسیار پیچیده‌تر از این حرف‌هاست.

وی لقب «تراشه بابل» را به این دستاورد بزرگ زبانی داده است که اشاره دارد به افسانه‌ مشهور مردم بابل و اختلاف زبانی آنها. منظور این است که ما در آینده، بدون نیاز به یادگیری زبان‌های خارجی می‌توانیم با تمام مردم دنیا صحبت کنیم.

وی می‌گوید: یادگیری زبان در آینده نیز به دلایل فرهنگی و روان‌شناختی ارزشمند خواهد بود، اما ممکن است بسیاری از مردم زحمت یادگیری زبان‌های دیگر را به خود ندهند. بنابراین، پیش‌بینی می‌کنم که چینی ماندارین یا زبان‌های دیگر نیستند که زبان انگلیسی را به مخاطره می‌اندازند؛ بلکه این زبان فناوری است که این زبان را تهدید می‌کند.

به طور کلی، هدف اساسی فناوری آموزشی تسهیل، توسعه و تقویت فرایند آموزش و یادگیری است. فناوری آموزش و یادگیری زبان یکی از دستاوردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در گستره علوم انسانی است که چارچوب نظری و اصول خاص خود را دارد. این فناوری، ماهیتی چندبعدی و میان رشته‌ای دارد که در نتیجه تحقیقات در اصول و مبانی نظری و عملی گستره‌های زبان‌شناسی کاربردی، زبان‌شناسی کامپیوتری و دانش استفاده بهینه فناوری به وجود آمده است.

ظهور گلوبیش
دورن می‌گوید که هم‌اکنون انگلیسی نزدیک‌ترین زبان به زبان جهانی به شمار می‌رود و بعید است مردم از آن دست بکشند. با این‌ حال، او تصور می‌کند که این زبان می‌تواند تکامل پیدا کند، به این معنی که زبان انگلیسی مورد استفاده در روابط بین‌المللی به ‌تدریج ساده‌تر خواهد شد و در این فرایند نوعی زبان جهانی یا گلوبیش پدید خواهد آمد.

درواقع نوعی جنگ زبانی در جهان در جریان است. در فاصله سال‌های 1997 تا 2002 میزان استفاده از زبان انگلیسی در اروپا 32 درصد افزایش یافت. این میزان رشد در مقایسه با افت 24 درصدی استفاده از زبان فرانسه در اتحادیه اروپا، گویای رشد زبان انگلیسی درقاره سبز است.

در همین راستا، از ساده شدن زبان انگلیسی سخن گفته می‌شود تا از این طریق، جهانیان راحت‌تر بتوانند از این زبان برای ارتباطات بین‌المللی استفاده کنند. این زبان ساده شده که در مقایسه با زبان انگلیسی متعارف، ساختار آسان‌تر و تعداد واژگان کمتری دارد گلوبیش نام دارد که ترکیبی از دو واژه English و Global به معنای انگلیسی جهانی است. به هر حال، چالش اصلی درباره فراگیری زبان انگلیسی اعم از آنکه شکل کنونی یا ساده شده آن باشد این است که آیا مسایل فرهنگی نیز از طریق این زبان به زبان‌های دریافت کننده منتقل می‌شود یا خیر. در حقیقت، گلوبیش نسخه ساده ‌شده‌ انگلیسی انگلو-آمریکن است.

دورن می‌گوید: ممکن است که زبان انگلیسی به‌ عنوان زبان نخست (مادری) به زبان‌های جداگانه‌ای از جمله زبان آمریکایی، بریتانیایی و استرالیایی در کنار گلوبیش انشعاب پیدا کند. اما بعید می‌دانم که جهان یک زبان کاملا جدید را بپذیرد.

به گفته دورن، زبان‌های آسیایی آشکارا برای آینده‌ استرالیا اهمیت دارند، به‌ خصوص چینی ماندارین با توجه‌ به افزایش نفوذ سیاسی و اقتصادی چین، اهمیت بسیار ویژه‌ای خواهد داشت. با این ‌حال، شاید بهتر باشد که استرالیایی‌ها تلاش کنند زبان دیگری را یاد بگیرند، چراکه چینی ماندارین برای کسانی که زبان انگلیسی صحبت می‌کنند، بسیار دشوار است.

دورن می‌گوید: البته موفقیت زبان انگلیسی فقط به دلیل سادگی یادگیری آن نیست، بلکه بیشتر به این دلیل است که کسانی که به این زبان صحبت می‌کنند، طی ۷۰ سال اخیر به لحاظ اقتصادی و فرهنگی مراودات عظیمی داشته‌اند و به نوعی جهان را از این لحاظ قبضه کرده‌اند.

 

ITMen