آی‌تی‌من -  البته واقعیت این است که آمار آنقدر هم که سیاه و سفید جلوه می کند، نیست و مردم جهان به روش های مختلف به اینترنت وصل می شوند تا کارهای مختلفی را در دنیای آنلاین انجام دهند و حتی اینترنت های قابل دسترسی برای مردم در مناطق مختلف جهان، کاملا با هم تفاوت دارد. 

کشورهای توسعه یافته بین دهه 1990 تا 2000 بیشترین حجم اتصال به اینترنت را داشتند. اما این وضعیت در سال های بعد تغییر کرد. در سال 2000، تنها سه کشور وجود داشتند که نرخ نفوذ اینترنت آنها بالای 50 درصد بود و امروز بیش از 100 کشور در چنین وضعیتی قرار دارند. 

در این میان، 15 کشور وجود دارند که کمتر از 10 درصد جمعیت آنها به اینترنت دسترسی دارند و در 50 کشور دیگر، نرخ اتصال کمتر از 30 درصد است که آنلاین کردن این جمعیت بسیار دشوارتر از آن چیزی است که تصور می کنیم. 

این در حالی است که شرکت های بزرگ فناوری، پروژه های متعددی را برای آنلاین کردن نقاط باقی مانده جهان در دست کار دارند. توجهی ضمنی به این پروژه ها نشان می دهد که اینترنت مدنظر آنها برای کشورهای در حال توسعه، کیفیت بسیار پایین تری نسبت به دنیای ثروتمند خواهد داشت.

به طور مثال، فیس بوک یکی از این شرکت‌ها است که تلاش بسیاری برای آنلاین کردن دسته دوم جمعیت جهان دارد و به این تشخیص رسیده که با وجود رشد اینترنت همراه، بسیاری از مردم جهان هنوز توانایی دسترسی به اینترنت را ندارند و دلیل عدم دسترسی آنها، کمبود امکانات زیرساختی در کشورشان نیست، بلکه هزینه خرید گوشی هوشمند و بسته های اینترنت همراه برای مردم این مناطق دشوار است. 

از همین رو، فیس بوک برای حل این چالش طرح «Free Basics» را به عنوان راهکار ارایه داده است. این طرح، در 22 کشور جهان اینترنت رایگان عرضه می کند. ولی این طرح محدویت های خاص خودش را دارد و به طور مثال می توان از طریق آن فقط به 20 وب سایت دسترسی پیدا کرد که از میان آنها می توان به ویکی‌پدیا، سایت پیشبینی آب و هوای «AccuWeather» و فیس بوک اشاره کرد.

فیس بوک با این ترفند توانسته است 100 میلیون مشترک جدید برای خود بخرد. با این حال طرح های این شرکت هم نقاط مثبت و هم منفی دارد. مثلا در کشورهایی که طرح فیس بوک موفق عمل کرده است، ماهیت استفاده از اینترنت در اولویت دوم قرار دارد و فیس بوک اولویت اول آنها بوده است. چنانچه در یک نظرسنجی در سال 2014، تقریبا تمامی کاربران اینترنت در نیجریه و اندونزی اعلام کردند که از فیس بوک هم استفاده کرده اند، ولی برخی از آنها گفتند که از فیس بوک استفاده کرده اند اما دیگر سرویس های اینترنت، برای آنها کاربردی نداشته است.




با این حال، این افزایش کاربر برای فیس بوک، چالش هایی نیز برای این شرکت به همراه داشته است که خشونت های قومیتی میانمار در چند سال گذشته نمونه ای از این چالش هاست. در این راستا سازمان ملل نیز ادعا کرد که اطلاعات غلط منتشر شده از طریق فیس بوک، تاثیر زیادی بر وخامت اوضاع در منطقه میانمار داشته است.

در نمونه ای دیگر، خشونت های قومی مذهبی در هند به دلیل استفاده فعالان شورش ها از واتساپ گسترش پیدا می کردند. به هر حال فیس بوک امروز متوجه شده است که جایگزین کردن خود به جای اینترنت، خسارت هایی را نیز برایش به همراه دارد. 

گفتنی است که اینترنت فقط در کشورهایی که برای دسترسی به اینترنت به فیس بوک متکی هستند، متفاوت نیست. تغییرات جزیی در استفاده از این فناوری گسترده، یعنی فواید و خسارت های آن برای هر بخش از مردم متفاوت است. به عنوان مثال، اگرچه انگلستان و ایالات متحده آمریکا به عنوان کشورهای توسعه یافته و با نرخ نفوذ اینترنت بالا شناخته می شوند و سازمان های رسانه ای، شبکه‌های اجتماعی و پدیده های فرهنگی در این کشورها بسیار سازمان یافته هستند، باز هم تفاوت هایی از نظر تاثیر فناوری بر زندگی روزمره و فرهنگ مردم آنها دیده می شود. 

حتی در میان کشورهای توسعه یافته که نرخ نفوذ اینترنت بالایی دارند، تجربه استفاده از اینترنت در میان مردم کاملا متفاوت است. به عنوان مثال، گوگل در اکثر مناطق جهان برترین موتور جست وجو به شمار می رود، اما در انگلستان محبوبیت بیشتری دارد. در مقابل، یاهو هنوز هم در آمریکا محبوب است و سهم بازاری تقریبا سه برابر سهم بازار خود در انگلستان دارد. 

یا مثلا در کشور آلمان، مرورگر موزیلای فایرفاکس تا ماه مارس 2017 مرورگر شماره یک این کشور به شمار می‌رفت و اکنون نیز با 27 درصد مخاطب، در مقام دوم قرار دارد. در نتیجه ، وب در سطوح پایه ای، در آلمان ظاهری متفاوت دارد. در واقع وب برای آلمانی ها با موتوری متفاوت رندر، در پنجره های متفاوت نمایش داده شده و با افزونه های متفاوت فیلتر می شود.

 چین؛ یک استثنا
اگر بخواهیم تفاوت ها را بهتر نشان دهیم، چین نمونه خوبی است. کلا می توان بین چین و بقیه کشورهای جهان یک مرز کشید و فاصله زیاد آن را از کشورهای دیگر نشان داد. اکوسیستم مرورگرها، وب سایت ها و سرویس های آنلاین در این کشور به شکلی کاملا متفاوت با جهان است. چین برای محدود کردن دسترسی شهروندانش به اینترنت، سیستمی با نام فایروال بزرگ (Great Firewall) دارد.





این فایروال در سال های گذشته با پیشرفت های چشمگیری نیز همراه بوده است ولی در داخل این کشور همه فناوری ها و حتی غول های فناوری سیلیکون ولی یک نسخه چینی دارند و خیلی کمبود این فناوری ها به چشم نمی خورد. به عنوان مثال، تمامی غول های فناوری مثل گوگل، آمازون، توییتر و فیس بوک نمونه های چینی دارند و در این کشور فعالیت می کنند و نام هایی چون «بایدو» (Baidu)، «علی بابا» (Alibaba)، «ویبو» (Weibo) و «تنسنت» (Tencent) دارند. 

و جالب تر اینجاست که این غول های نسخه چینی به راحتی با اصل خود در سیلیکون ولی رقابت می کنند و مثلا ارزش بازار تنسنت اکنون با فیس بوک برابری می کند. ویبو در این کشور 100 میلیون کاربر دارد که این تعداد از کاربران خود توییتر بیشتر است و بایدو و علی بابا نیز به همین منوال به فعالیت خود در کشور اژدهای سرخ ادامه می دهند. 

این در حالی است که روسیه نیز در این مسیر گام برداشته و به موفقیت هایی نیز رسیده است که از میان آنها می توان به موتور جست وجوی یاندکس و فیس بوک روسی با نام VKontakte اشاره کرد. ترکیه و کوبا نیز اقدامات مشابهی انجام داده اند. با این حال هنوز مشخص نیست که دقیقا چه چیزی رشد اینترنت را در جهان کاهش داده است. 

شاید به قولی میوه های پایینی درخت ها برداشت شده و هم اکنون میوه هایی باقی مانده اند که نوک شاخه های بالایی درخت اینترنت قرار گرفته اند. شاید هم غول هایی مانند گوگل و فیس بوک از این می ترسند که مبادا به دلیل این عدم توزیع نامناسب اینترنت در جهان مورد شماتت قرار بگیرند. با این حال، به هر دلیلی، آنلاین شدن ساده آخر این فرآیند نیست. برای برخی این تازه شروع کار است. 

منبع: گاردین

ITMen