چرا باید از محدودیت پرداخت قبض و خرید شارژ روی کارتخوان حمایت کرد؟
بانک ملی ایران از 7 بهمن ماه امسال محدودیتهایی در استفاده از خدمات شتابی رایگان روی دستگاههای پوز خود برای پرداخت قبوض و عملیات شارژ اعمال کرده که ظاهرا از سوی یکی دو بانک دیگر هم در حال پیگری است. بر اساس اخبار منتشر شده از 7 بهمن ماه هر فرد در طول 24 ساعت تنها 10 بار میتواند برای پرداخت قبض و عملیات شارژ از کارتهای این بانک روی کارتخوان ها به صورت رایگان استفاده کند و برای بیش از 10 بار باید کارمزد یا همان هزینه استفاده از این دستگاهها را تقبل کند. این محدودیت هر چند با واکنش منفی برخی رسانهها مواجه شد، اما این اقدام بانک ملی علاوه بر اینکه باید مورد حمایت قرار بگیرد، بلکه بقیه بانکهای کشور هم باید از این روند پیروی کنند.
منصور اولی
در توضیحاتی که روابط عمومی بانک ملی ارایه کرده است، مشخص شده بیش از یک میلیون تراکنش الکترونیکی غیرضروری این بانک کاهش یافته که نقش موثری در کاهش هزینه های مربوطه و افزایش کارایی سامانه های بانکداری الکترونیکی و کیفیت خدمات رسانی این بانک داشته است.
دستگاه پوز و پرداخت قبض
دستگاههای کارتخوان بیشترین بار تراکنشی را بر شبکه شاپرک وارد میکنند و هر روز میلیونها تراکنش خرید ریز و درشت باید از طریق این شبکه مدیریت شود. طبیعی است که این دستگاههای کارتخوان برای انجام خریدهایی غیر از شارژ و پرداخت قبوض تعیبه شدهاند. از این گذشته مگر هر نفر در طول روز چند بار باید قبض پرداخت کند یا شارژ تهیه کند که به بیش از 10 تراکنش با یک کارت نیاز دارد؟ با توجه به اینکه هنوز در ایران کیف پول الکترونیکی به سرانجام مشخص نرسیده و بار انجام تراکنشهای خرد هم روی دوش شبکه پرداخت آنلاین است و همچنین با در نظر گرفتن نزدیک شدن به پایان سال و احتمال افزایش تراکنشها به 200 میلیون تراکنش در طول روز به نظر میرسد بانکهای دیگر کشور هم با ایجاد محدودیتهایی از این دست میتوانند انجام بسیاری از تراکنشهای خرد به سمت ابزارهای دیگری از جمله اینترنت بانک و موبایل بانک هدایت کنند. در اطلاعیه روابط عمومی بانک ملی در پاسخ به انتقادها در این باره هم به این نکته به نوعی اشاره شده است.
در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «به علت اینکه پاره ای از دارندگان کارتها تمایل به خرید شارژ و پرداخت قبوض به صورت دسته ای از این دستگاه ها را دارند و با توجه به هزینه های مربوط به تراکنش های دسته ای برای بانک، مقرر شده است عملیات خرید شارژ و پرداخت قبض برای دارندگان کارتهای بانک ملی ایران صرفا تا 10 عدد رایگان باشد. همچنین امکان پرداخت قبوض به صورت دسته ای و بدون محدودیت در جدیدترین سامانه اینترنتی بانک ملی ایران «بام» وجود دارد و خرید شارژ دسته ای نیز در این سامانه پیش بینی شده است. با توجه به هزینه بالای تراکنشها برای بانک ها این کمک مهمی به سامانه های بانکداری الکترونیکی است.»
اگر از این موضوع بگذریم که اجرایی شدن این اقدام در بانک ملی چقدر با اطلاع رسانی به موقع انجام شده یا نه؟ اصل این اقدام را باید به فال نیک گرفت و از سایر بانکها هم خواست که این اقدام را انجام دهند.
منع قانونی وجود ندارد یکی از مسائل مهم در این حوزه این است که ایجاد این محدودیتها هیچ منع قانونی ندارد. ناصر حکیمی، مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی در این باره با بیان اینکه بانک مرکزی هیچگونه محدودیتی برای استفاده از دستگاه های کارتخوان تعیین نکرده و مقرراتی هم در این خصوص وضع نکرده است، گفت: «اما اگر بانک ها چنین کاری انجام دهند تخلف محسوب نمی شود.» با این حساب بانکها میتوانند از این انعطافهای قانونی برای کاهش هزینه خدمات بانکی استفاده و در نهایت کاهش هزینه پول استفاده کنند.