مونا غلامیان ، مدیر تیم توسعه نرم افزارهای موبایل شرکت "صفر،یک ایده همراه"
زیر ساخت ،مهم ترین چالش بانکداری همراه در ایران است
با فراهم آمدن زیرساخت های ارتباطی مخابراتی و همزمان تغییر مدل زندگی به خصوص در کلانشهرها، مردم تمایل بیشتری به استفاده از خدمات بانکی غیرحضوری پیدا کرده اند.
علاوه برآن، فناوری روز امکاناتی را به مردم جهان پیشنهاد میکند که از سوی آنان با استقبال مواجه شده است. این امکان که به طور مثال کارهای بانکی خود را از طریق دستگاهی که همیشه به همراه دارند مدیریت کنند . در بین این دستگاهها تلفن همراه بیشترین گستردگی استفاده و بیشترین محبوبیت را دارد. بنابراین میتوان انتظار داشت درعرصه بانکداری الکترونیکی نیز گزینه بانکداری همراه بیش از سایر گزینهها مورد استقبال واقع شود.در این خصوص مصاحبهای با مونا غلامیان ، مدیر تیم توسعه نرم افزار های موبایل شرکت صفر،یک ایده همراه صورت گرفته که در ادامه می خوانید.
گفت و گو: اقدس قلی زاده
برای ورود به بحث در ابتدا توضیح مختصری درباره فعالیت شرکت "صفر ،یک ایده همراه" بدهید؟
شرکت صفر یک ایده همراه در سال 1385 فعالیت خود را در زمینه برنامه های تحت وب ، موبایل، کنترل سیگنال ضعیف و voip در خارج از ایران آغاز کرد و در دو سال گذشته با افزایش تمایل به استفاده از نرم افزارهای موبایل از سوی سازمان ها ،شرکت ها و کاربران ایرانی این مجموعه تصمیم به گسترش فعالیت خود در بازار ایران گرفت. در حال حاضر در سه گروه تخصصی وب ، موبایل و آیفون در این مجموعه امکان ارایه نرم افزارهای تحت وب و موبایل شامل جاوا ، آندرویید، بلک بری وآیفون را فراهم کرده است. از نمونه های انجام شده می توان به موبایل تریدینگ اشاره کرد که برای اولین بارامکان خرید و فروش سهام روی موبایل را برای کاربران ایرانی فراهم کرده است.
بانکداری موبایلی چه مزایایی نسبت به سایر گزینههای خدمات بانکی غیرحضوری دارد؟
در مقایسه با دستگاههای عابربانک، میتواند برای کاربر یک بانک شخصی به حساب آید. مهم ترین برتری کاهش هزینههای سختافزاری است. نصب هر دستگاه خودپرداز هزینه سنگینی را به بانکها تحمیل میکند. نگاهی به آمار نشان می دهد که تعداد دستگاهای خودپرداز موجود در کشور تنها نیمی از تعدادی ا ست که با توجه به متوسط جهانی موردنیاز است همین موضوع دلیل ایجاد صفهای طولانی در برابر عابربانکهاست.بانکداری موبایلی در مقایسه با تلفن بانک فراهم بودن یک واسط گرافیکی احساس راحتی و امنیت بیشتری را برای کاربر به همراه داردو در نهایت درمقایسه با اینترنت بانک درهر زمان و مکانی در دسترس کاربران است.
این شیوه بانکداری در سالهای اخیر و در کشورهای دیگر چه رشدی داشته و آیا میتوان توقع داشت که این رشد در ایران نیز مشاهده شود؟
میزان رشد استفاده از بانکداری موبایلی در جهان گوناگون در دو سال اخیر کاملا محسوس و قابل توجه بوده است. البته در کشورهای مختلف عوامل متفاوتی در این رشد تاثیرگذار بودهاند.
یک مثال مناسب برای مقایسه میتواند کشور کنیا باشد. این کشور مانند ایران یکی از کشورهای درحالتوسعه بوده، جمعیتی برابر با نصف جمعیت ایران دارد، درصد کاربران موبایل دو- سوم این درصد درایران را نشان میدهد، درصد کاربران اینترنتی در این کشور تنها یکچهارم ایران است و عدد High Tech Exports در این کشورکه نشان دهنده درصد بهرهبرداری یک جامعه از ابرتکنولوژیها ست ، با ایران برابر است. این کشور در سال 2010 ده درصد و در سال 2011 هجده درصد رشد تعداد کاربران موبایل بانک را تجربه کرده که این درصد در سال 2011 نسبت به 2010 سه برابر شده است.
روند رشدی که در دنیا مشاهده میشود و همینطور بررسی عوامل موثر در این رشد ما را به این نتیجه میرساند که ایران نیز از این روند مستثنا نیست.
غیر از موارد عنوان شده چه موارد دیگری در رشد استفاده از موبایل بانک موثر بودهاست؟
به طور خلاصه به سه مورد دیگر اشاره میکنم. عامل پرجمعیت بودن کشور، که در محسوسترین مورد تاثیر خود را در کشور چین نشان داده است. مورد موثر دیگر ظهور و گسترش استفاده از تلفنهای هوشمند است. این مورد باعث رشد 40 درصدی استفاده از موبایل بانک در اروپا شده است که با توجه به اینکه پای گوشیهای هوشمند به ایران باز شده، انتظار داریم تاثیر آن را در استفاده از موبایل بانک به زودی مشاهده کنیم. مورد دیگری که در این فرصت میتوانم به آن اشاره کنم، کیفیت اینترنت موبایل است که با توجه به ارایه سرویس
3G از سوی اپراتور سوم که مبتنی بر پهنای باند گستردهتری است انتظار داریم که افراد به استفاده از اینترنت موبایل تمایل بیشتری نشان دهند. البته تعداد کاربران اینترنت موبایل تاثیر چشمگیری بر تعداد کاربران موبایل بانک خواهد داشت. در کشور چین 52 درصد از کاربران اینترنت موبایل از موبایل بانک نیز استفاده میکنند.
توسعه بانکداری همراه در جهان و بهخصوص در ایران با چه چالشهایی رو به روست؟
برای توسعه موبایل بانک در یک جامعه موارد متنوعی باید مورد توجه قرار گیرد. اما به نظر میرسد مهم ترین آنها زیرساخت ها، سیستم امنیتی، بی اعتمادی کاربران و تنوع سیستم های عامل است
به طور کل مهم ترین عامل، ایجاد و بهبود زیرساختهای مخابراتی-ارتباطی است. هر دو بستر پیامک و اینترنت موبایل باید کیفیت سرویس را در نظر بگیرند. این مورد به خصوص در ارتباط با بستر پیامک که تاخیر بیشتری را به کاربر تحمیل میکند، اهمیت دارد. درحالحاضر و روی بستر فعلی، پیامک مربوط به یک سرور خدمات بانکی یا بورسی هیچ اولویتی نسبت به پیامک های شخصی و روزمره ندارد. البته سرویس 3G که ازسوی اپراتور سوم ارائه میشود، تجربه متفاوتی از اینترنت موبایل را در اختیار کاربران قرار خواهد داد.
آیا وضعیت سیستم امنیتی موبایل بانکها نگرانکننده است؟
سیستم امنیتی باتوجه به بستر مالی، دغدغه بانکها و کاربران و درنتیجه برنامهنویسان است. به لحاظ فنی راهحلها و گزینههای متفاوتی در اختیار طراحان سیستم امنیتی وجود دارد که هر مجموعه با توجه به سطح دانش خود نسبت به این راهحلها، از آنها بهره خواهد برد.
اما به طور کلی میتوان گفت دربین کانالهای الکترونیکی مورد استفاده، موبایل کانال ناامنی نیست. شبیهسازی لایه TLS در معماری WAPبا عنوان WTLS حفظ محرمانگی و یکپارچگی داده ما را تضمین میکند. علاوه بر آن برخی عوامل موجب افزایش امنیت این کانال خواهد بود. به عنوان مثال تنوع سیستمهای عامل و همچنین رعایت نشدن کامل استانداردها توسط برخی شرکتهای عرضهکننده تلفنهای همراه موجب شده که در مقایسه با کامپیوترهای شخصی، هکرها علاقه چندانی به این سیستمهای عامل نشان ندهند.
آیا کاربران در حفظ امنیت داده خود نقشی دارند؟
قطعا همینطور است. آموزش کاربران در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است. کاربران باید از افشای اطلاعات حساب، ارسال اطلاعات حساب از طریق پیام متنی، download نرم افزار از سایت های دیگر به جز سایت رسمی بانک خودداری کنند و بانک را از واگذاری یا گم شدن سیم کارت خود مطلع سازند.کاربران باید بدانند استفاده از نرمافزارهای امنیتی برای موبایل مانند کامپیوترهای شخصی امری ضروری است. همینطور توجه داشته باشند فعال سازی و توجه به هشدارهای دریافتی مرتبط با تراکنش ها در صورت پشتیبانی موبایل بانک مورد استفاده میتواند به حفظ امنیت کمک کند.
چرا تنوع سیستمهای عامل در راه توسعه موبایل بانک یک چالش محسوب میشود؟
تنوع سیستمهای عامل هزینه پیادهسازیهای مجدد برای هر سیستم عامل را به بانکها تحمیل میکند. البته درحالحاضر Development Toolهایی مانند PhoneGap و یا AppCelerator وجود دارند که امکان یک بار پیادهسازی و سپس خروجی گرفتن برای سیستم عاملهای گوناگون را فراهم میکنند. اما گران بودن این ابزارها در نهایت موجب گران تمام شدن نرمافزار خواهد شد. اما با توجه به رقابتی که بین شرکتهای تولیدکننده این ابزارها وجود دارد، انتظار میرود نسخهایی رایگانی از آنها در اختیار برنامهنویسان قرار گیرد. همینطور با حرکت به سمت موبایل وب میتوان این مانع را پشت سر گذاشت.
چه تغییراتی را میتوان برای آینده موبایل بانک متصور بود؟
یکی از تغییراتی که در دنیا اتفاق افتاده و در ایران به دلیل نامناسب بودن پهنای باند اینترنت موبایل هنوز مورد استفاده قرار نگرفته، جایگزینی موبایل وب به جای نرمافزار موبایل بانک است. به نظر میرسد ارائه سرویس 3G بتواند این مشکل را حل کند.
مورد دیگر افزوده شدن امکان پرداختهای خرد از طریق ایجاد کیف پول موبایلی و برقراری ارتباط آن با سیستم بانکی است که در صورت گسترش تکنولوژی NFC به افزایش سرعت پرداخت خرد و نیز فراگیر شدن پرداخت الکترونیکی خواهد انجامید. در شکل دیگری از تغییرات میتوان انتظار داشت که یک موبایل بانک چیزی بیش از یک عابر بانک شخصی باشد؛ یک حسابدار شخصی که امکان ارائه انواع گزارشهای مالی را با توجه به تراکنشهای انجام شده خواهد داشت. یک متخصص آماری، در صورت افزایش نفوذ پرداخت خرد در بین مردم و با طبقه بندی کردن فروشگاههایی که به سیستم پرداخت خرد متصل هستند، میتوان گزارشهایی آماری مناسبی در اختیار کاربر قرار داد. به عنوان مثال چه سهمی از پرداختهای کاربر در یک ماه گذشته به پوشاک، حمل و نقل و یا خرید خانگی تخصیص داده شده؟ و یا حتی متوسط عدد پرداختی برای حمل ونقل بین تمامی کاربران موبایل بانک میتواند با ارایه خدماتی مانند تراکنشهای زمانبندی شده و یا گزارشهای از پیش تعیین شده و منظم وظیفه یک دستیار را به انجام رساند.