مهر - علیرضا قائمی نیا در سومین نشست از سلسه نشست های کتابخوان تخصصی مطالعات فضای مجازی که به معرفی کتاب های حوزه مبانی نظری و فلسفه مجازی اختصاص داشت، با معرفی کتاب «بسترهای اطلاعات دیجیتال» گفت: فضاهای مجازی صرفا فضاهایی نیستند که اطلاعات در آنها انباشته شده است. کلمه اینفورمیشن از کلمه «فرم» می آید که این کلمه سابقه طولانی در فلسفه غرب دارد. افلاطون فرم ها را به عنوان چیزهایی که مقابل ماده قرار دارند، مطرح کرد و به عنوان چیزهایی که در عالم مثال وجود دارند. ارسطو هم فرم ها را به عنوان چیزهایی که مقابل ماده قرار دارند، مطرح کرد. در این خلق صورت در نگاه اول ممکن است بگویید فضاهای مجازی به ایده های افلاطونی نزدیک می شوند، اما وقتی دقیق تر می شوید، اندیشه ارسطویی در بن عصر اطلاعات وجود دارد که در واقع اطلاعات یعنی صورت از ماده جدا می شود و حال بحث بر سر این است که این خلق صورت تماما در نظام منطقی و براساس ریاضیات و منطق صورت می گیرد و یا نه چهره فرهنگی دارد؟

قائمی نیا افزود: نسبت انسان با اطلاعات در فضای مجازی صرفا نسبت کسب معلومات نیست و به تعبیر بعضی از فلاسفه انسان مجازی انسانی است که مجازی بودن نحوه زندگی و سبک زندگی و سلوک او در متن زندگی است و فضای مجازی فضایی است که انسان مجازی در آن زندگی می کند. اگر انسان های امروزی را بسنجید، تفاوتی را در میان انسان هایی که در فضای مجازی هستند و آنها که نیستند احساس می کنید. فضای مجازی فضایی شده که در آن تنفس و زندگی می کنیم و این فضا مفهوم مکان را برای ما تغییر می دهد. زمان و مکان در فضای مجازی متفاوت است. بنابراین در عصری که فضای مجازی سیطره پیدا می کند، با انسان مجازی مواجه می شویم و این انسان با انسانی که در طول تاریخ دیده اید، تفاوت دارد.

وی با بیان اینکه به اعتقاد من این انسان مجازی امروزه در ایران پیدا شده و حتی در امریکا هم پیدا نشده است، تاکید کرد: در کشورهای غربی با اینکه مرکزیت دارند در عصر اطلاعات ولی این انسان مجازی به معنای دقیق کلمه در ایران پیدا شده و دلیل آن هم این است که در کشورهای غربی و امریکا به خاطر فردگرایی که وجود دارد، فضای مجازی خودش را چندان نشان نداده است و حتی آنها در حد ما از فضاهای مجازی استفاده نمی کنند. ویژگی هایی در کشور ما وجود دارد که باعث شده امروزه ایران شاهد ظهور انسان مجازی باشد. انسانی که دین و مفاهیم اجتماعی و زمان و مکان باید به شکل دیگری برای او تعریف شود و در این عرصه جدید باید ببینید این انسان چگونه انسانی است و مفهوم تکلیف هم در این فضا 

تغییر می یابد.

قائمی نیا تاکید کرد: خواهش من این است که متفکران ما به این مساله دقت بیشتری داشته باشند. مساله امروز ما فیلترینگ فضای مجازی نیست، بلکه باید عمیق تر به آن نگاه کنیم. ما اکنون در ایران با انسان مجازی روبرو هستیم که هنوز در بسیاری از کشورها ظهور پیدا نکرده است و در کشورهای جهان سوم بیشتر شاهد آن هستیم.