فناوران - ولی اله سیف در آیین افتتاحیه هفتمین همایش نظام های پرداخت و بانکداری الکترونیکی با انتقاد از رویکرد نسبتا منفعلانه فضای کسب و کار در بکارگیری فناوری های نوین گفت: مواجهه و پذیرش اثرات فناوری می تواند تبعی و واکنشی یا هوشمندانه و کنشی باشد. متاسفانه تجربیات پیش از این در کشور، بیانگر رویکرد نسبتا منفعلانه کسب و کار در بکارگیری و پذیرش فناوری است؛ به گونه ای که با سرمایه گذاری و هزینه کرد سنگین، منافع حداقلی برای بانک ها و مشتریان آنها و اقتصاد حاصل شده است. 

رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع فناوری های مالی پرداخت و گفت: موضوع روز جهان و ایران در حوزه پولی و بانکی، ظهور فناوری های مالی یا پدیده FinTech است. فناوری های مالی فرصت ها و افق های جدیدی را برای بهره گیری حداکثری از امکانات فناوری در نظام مالی فراهم می کند. دو جنبه اساسی در فناوری های مالی، نوآوری در کیفیت و دسترس پذیری خدمات و محصولات موجود و تحول در ماهیت خدمات و محصولاتی است که پیش از این به صورت سنتی در انحصار بانک ها و موسسات مالی بزرگ بود. این دو جنبه، دو محور مختصاتی را تشکیل می دهند که نقشه تغییرات فناوری در سپهر صنعت مالی را ترسیم می کنند. 

وی افزود: تغییر مهم دیگر، ادغام و ترکیب شدن بخش های مختلف بازارهای مالی و ارایه محصولات و خدمات ترکیبی است. به گونه ای که بازارهای پول، سرمایه، خدمات مالی نظیر بیمه و بازارهای مستقلات و ترهین در فرایندهای نوآورانه به یکدیگر اتصال یافته و نظم جدیدی را در بازارهای مالی ایجاد می کنند که سیاستگذاران را به لحاظ کیفیت و نگرش نظارت بر آن با چالش روبه رو می سازند.

سیف با بیان اینکه بانک مرکزی با نظرداشت تحولات فناوری های نوین، رویکرد بالنسبه جدیدی را برای سیاستگذاری و ترسیم نقشه بازار پول در پیش گرفته است، گفت: الگوی جدید مبتنی بر چرخه ای دایم از فرایند رصد، سیاست و مراقبت است که با تعامل و مشارکت ذینفعان بازار و فناوران مالی صورت می پذیرد. در سپهر فناوری مالی، هیچ تغییر و نوآوری قابل پیش بینی قطعی نیست و لذا سیاستگذار نیز باید از قالب صلب خود خارج شده و پویایی بازار را در فرایند مقررات گذاری خود وارد کند.

سیف گفت: اگرچه ظرفیت های فناوری زنجیره بلوک – که برای اولین بار در رمزینه پول ها تبلور یافت– افق های نوینی را برای تحول در روش های بانکداری گشود، اما تهدیداتی نظیر سفته بازی، ایجاد حباب محتمل در ارزش رمزینه پول ها، نوسانات شدید قیمتی آنها و از دست رفتن تدریجی خواص آن به عنوان ابزار پرداخت قابل اتکا، تمامی بانک های مرکزی و سیاستگذاران پولی جهان از جمله بانک مرکزی را به حزم و احتیاط در خصوص پذیرش یا به رسمیت شناختن آنها دعوت کرده است. 

سیاست فعلی بانک مرکزی، رصد تحولات، همکاری و تعامل با سایر بانک های مرکزی و نهادهای سیاستی و اتخاذ رویه هایی است که با نظرداشت ریسک و مخاطره بالای رمزینه پول ها، بتوان از فناوری پشتیبان آنها برای کاربردهای جدید بهره برداری کرد.

وی افزود: با این حال نباید از قابلیت فناوری های زنجیره بلوک و دفاتر توزیع یافته و امکانات بی نظیر آن در ایجاد زیرساخت اعتماد، رهگیری و انکار ناپذیری معاملات و مبادلات غافل شد. 

ناصر حکیمی معاون فناوری اطلاعات بانک مرکزی نیز در این همایش با تایید بر لزوم نظارت دقیق بر فعالیت فین تک ها گفت: بانک مرکزی در زمینه حوزه های پرداخت از این پس مجوزی صادر نخواهد کرد و از طریق تعریف چارچوبی برای ارزیابی به دنبال نظارت بر شرکت های پرداخت بر فین تک ها خواهد بود.

وی افزود: اهمیت فین تک ها و لزوم تعریف چارچوبی برای مسوولیت پذیری در کسب و کارهای نوپای بانکی به حدی است که می بایست از طریق رگولاتور نظارت های دقیق و متشکلی بر اساس تعریف ساختارهای جدید ایجاد شود.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی از این پس برای فعالیت فین تک ها در حوزه های پرداخت مجوزی صادر نخواهد کرد، گفت: ناظر شبکه پولی و بانکی از طریق تعریف چارچوبی به منظور ارزیابی عملکرد شرکت های پرداخت، نظارت بر فین تک ها را از طریق شرکت های PSP راهبری خواهد کرد و از این طریق ریسک فین تک را به مجری PSP منتقل می کند.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی در پاسخ به انتقاداتی که درباره عدم حمایت این بانک از استارتآپ ها مطرح می شود، گفت: تنها جایی که استارت آپ ها را به رسمیت شناخته، بانک مرکزی است. این در حالی است که باید شفافیت در حوزه پرداخت های مالی ایجاد شود.وی با بیان اینکه حدود ۱۲ جلسه با استارت آپ ها برای رفع دغدغه های آنها برگزار شد، گفت: علاوه بر این جلسات و دریافت نظرات آنها، نتایج سیاست های به دست آمده را روی سایت نیز گذاشتیم تا اگر مشکلات دیگری از سوی استارت آپ ها وجود دارد که به آن پرداخته نشده، از طریق نظرات دریافت شود.وی ادامه داد: در نتیجه الگوی نسبتا جدید و خوبی به دست آمد که در آن مشکلات ذی نفعان نیز دیده شود. 

بنابراین در فرایند مقررات گذاری که در سیاست بانک مرکزی در خصوص فناوری های مالی انجام شد نتیجه و جواب خوبی به دست آمد زیرا این موضوع یک پدیده مدرن بوده و با مسایل سنتی و جا افتاده گذشته فرق می کرد.حکیمی گفت: استارتآپ ها بیان می کنند که بانک مرکزی از ما حمایت نمی کند ولی باید بگوییم تمام تلاش خود را برای حل دغدغه های آنها انجام داده ایم و تا جایی که امکان داشته باشد خود را تطبیق داده ایم، زیرا می دانیم فناوری و تکنولوژی در حال حرکت بوده و منتظر رگولاتور نمی ماند.