اما از سال 90 تا امروز چه بر سخت افزاری ها گذشته؟ در دوران تحریم، در روزهای سختی که اقتصاد کشور پشت سر گذاشته، در زمانه ای که شغل ها و فرصت های جدیدی در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات به وجود آمده و در شرایطی که نمایشگاه باید به رونق بازار کمک کند، سخت افزاری ها از سفره الکامپ چه برداشتند؟
سال 90 در الکامپ هفدهم 600 شرکت داخلی و خارجی شرکت کردند؛ در بخش الکترونیک و کامپیوتر، رايانه های شخصي و نوت بوك ها، سيستم های صوتي و تصويری، ماشين ها وتجهيزات اداری، تجهيزات شبكه، تجهيزات امنيتی و تجهيزات چاپگر در نمایشگاه حاضر بودند. از ده سالنی که الکامپ هفدهم در اختیار داشت، 4 سالن به سخت افزاری ها اختصاص یافته بود. در آن سال و سال های قبل تر، سخت افزاری ها را می شد گل سر سبد نمایشگاه الکامپ دانست و تعدادشان آنقدر زیاد بود که اصلا خودشان میزبان بودند. حالا در بیست و سومین دور از برگزاری میزبان بیش از 800 شرکت داخلی و خارجی است. اما حالا دیگر سخت افزاری ها سالنی در اختیار ندارند، در سالن های مختلف پراکنده شده اند و تعدادشان نیز به نسبت شش سال پیش کمتر شده است.
نگاهی گذرا به الکامپ از آغاز دهه 90 تا امروز نشان دهنده بخشی از افت و خیزهای صنف فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور است؛ به وجود آمدن شغل های جدید، قوی شدن برخی از مشاغل در این صنف و کم رنگ شدن برخی از فعالیت ها. این افت و خیزها هم به واسطه تغییر و تحولات سریع عصر ارتباطات و نفوذ اینترنت به وجود آمده هم به خاطر ریشه دارشدن برخی از مشکلات از یک سو و حمایت های دولت برای رفع بعضی معضل ها از سوی دیگر است.
اگر در ابتدای دهه 90 دو سالن به شبکه و امنیت، اینترنت، خدمات ICT و رسانه مجازی اختصاص داده شده بود، امروز در حالی که وارد نیمه دوم دهه 90 شده ایم، می بینیم که فعالان حوزه اینترنت، خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش های مختلف ازجمله پرداخت و رسانه های مجازی دوران طلایی خود را سپری می کنند و در حال توسعه یافتن هستند.
سخت افزاری ها بخشی از صنف فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند که سال هاست با مشکلاتی در زمینه واردات دست و پنجه نرم می کنند؛ بعضی زمین می خورند، بعضی آسیب می بینند، بعضی تعطیل می شوند، بعضی ناامید شده دچار رکود می شوند، بعضی تغییر شغل می دهند و بعضی با وجود تمام مشکلات می ایستند و برای بقای خود می جنگند. اما آنچه در ابتدای دهه 90 مشکل اصلی سخت افزاری ها برای فعالیت در بازار و شرکت در نمایشگاه بود بعد از شش سال هنوز یکی از مشکلات بزرگ آنهاست؛ واردات. پیش از شروع دهه 90 بازدیدکنندگان نمایشگاه الکامپ با ویترین بزرگی از انواع مدل های جدید فلش مموری، ماوس ، کیبورد، بلندگو، هدفون، تجهیزات ذخیره سازی، تجهیزات شبکه و سایر سخت افزارهای تخصصی تر روبه رو بودند. هرچند الکامپ جایی برای فروش نداشت اما بسیاری از شرکت ها با ارایه بن یا کد تخفیف به بازدیدکنندگان، آنها را به سمت فروشگاه های خود می فرستادند؛ صف ها و هیاهویی که حالا به جای غرفه های سخت افزاری در مقابل غرفه اپراتورهای تلفن همراه برای دریافت خدمات رایگان و شرکت های ارایه دهنده اینترنت برای معرفی طرح های اینترنت و جذب مشتری دیده می شود.
باید به این نکته توجه کرد که این تنها مشکلات واردات نیست که حضور سخت افزاری ها را نه تنها در الکامپ بلکه در صنف کم رنگ کرده است؛ برخی معتقدند تحولات دنیای فناوری و پیشرفت سریع در این حوزه نیز روی بازار سخت افزار و به دنبال آن نمایش محصولات آنها در نمایشگاه اثرگذار بوده است. برای مثال فقط درباره فلش مموری دقت کنید که این روزها برخی از ما با استفاده از سرویس های ابری، اطلاعات مورد نیاز خود را جا به جا می کنیم. بعضی از ما فایل های مورد نیازمان را برای خودمان تلگرام یا ایمیل می کنیم. بعضی هم متونی که دوست دارند همراه شان داشته باشند، روی سرویس هایی مانند گوگل کیپ ذخیره می کنند. وقتی سفر می رویم دیگر لزوما از فلش برای پخش موسیقی استفاده نمی کنیم. بعضی از ما تلفن همراه مان را با بلوتوث به ضبط ماشین وصل می کنیم و از حافظه گوشی استفاده می کنیم. بسیاری هم با رابط AUX از روی موبایل خود موسیقی پخش می کنند. حتی اگر روی حافظه گوشی های مان هم موسیقی نداشته باشیم، نگران نمی شویم. چون می توانیم از سرویس های موسیقی آنلاین ایرانی و خارجی استفاده کنیم؛ ساندکلاد، اسپاتیفای، ریتمو و حتی کانال های تلگرامی. عکس ها را هم دیگر لازم نیست روی فلش مموری به دوستان مان بدهیم؛ برای شان تلگرام می کنیم. حتی بعضی از سرویس های چاپ عکس، عکس را از کاربر از طریق ایمیل، تلگرام یا سرویس سایت خودشان به صورت آنلاین دریافت کرده و عکس چاپ شده را برای آنها ارسال می کنند. پس عجیب نیست که بازار فلش مموری کوچک شده باشد. در مقابل چنین عقیده ای، منتقدان می گویند تقاضا وجود دارد فقط شکل محصولات تغییر کرده؛ در مقابل کاهش تقاضا برای فلش مموری، هاردهای اکسترنال همچنان مشتاق دارند. بسیاری از ما دوست داریم که اطلاعات خاصی را مانند گنج، حفظ کنیم. طبیعتا چنین اطلاعاتی را روی تلگرام و ایمیل و سرویس ابری ذخیره نمی کنیم. بنابراین در دنیای سخت افزار، حافظه ها هنوز سهم دارند. تغییر در تمام حوزه ها دیده می شود و این تغییر روی بر تقاضا، کیفیت، شکل و کارآیی سخت افزار اثر گذاشته است.
عده ای هم معتقدند که در کنار این تحولات، در دهه 90 رسانه ها نیز بر حضور سخت افزاری ها در نمایشگاه اثر گذاشته اند. آنها می گویند پیش از این شرکت ها تلاش می کردند که جدیدترین محصولات را برای رونمایی در نمایشگاه در هاله ای از ابهام نگه دارند تا به بهانه رونمایی از آنها در نمایشگاه بتوانند بازدیدکنندگان را جذب کنند. این روزها اما با انتشار ویدیوکست ها و معرفی های جزء به جزء و کامل در سایت های ایرانی و خارجی، گویی چیز جدیدی برای غافلگیر کردن بازدیدکنندگان در نمایشگاه باقی نمانده است؛ اما در مورد حضور شرکت ها (سخت افزاری و غیرسخت افزاری) باید به یک انتقاد همیشگی از سوی بسیاری از بازدیدکنندگان تخصصی و غیرتخصصی اشاره کرد و آن نداشتن خلاقیت و تازگی در شیوه حضور شرکت ها در نمایشگاه است. بنابراین این «چیزی در چنته نداشتن» چندان هم به سرعت و کیفیت کار رسانه ها مربوط نمی شود و شاید شرکت ها باید بیشتر به ایده پردازی و خلاقیت داشتن تکیه کنند. اگر در دهه 80 شیوه جذب بازدیدکننده از سوی شرکت کنندگان در الکامپ، هدیه دادن خودکار و دفتر یادداشت و انواع برگه های رنگارنگ تبلیغی بود، حالا در دهه 90 بادکنک و مسابقات مختلف و برگزاری مراسم از سوی مجریان نامدار و هنرپیشه های مطرح راهکار جذب بازدیدکنندگان شده است. از سویی نوسان ارز نیز اواخر دهه 80 و ابتدای دهه 90 به شرکت های سخت افزاری برای ادامه حیات در بازار و حضور در نمایشگاه ضربه زد. البته تعدادی از واردکنندگان تجهیزات از اختلاف نرخ ارز دولتی و ارز آزاد، سودهای کلانی به جیب زدند. از آنها که بگذریم، یکی از اثرات نوسان ارز در فعالیت فروشگاه های بزرگ و مجتمع های کامپیوتری دیده شد. در حالی که فروشگاه ها و پاساژها ابتدای دهه 80 حضور پررنگی در نمایشگاه الکامپ داشتند، با افزایش نوسان ارز و عوارض طولانی مدت آن و محاسبات ارزی-ریالی نمایشگاه که هزینه سنگینی به غرفه داران تحمیل می کرد، در دهه 90 تنها در الکامپ بیست و یکم شاهد حضور یک مجتمع کامپیوتری در نمایشگاه بودیم و دیگر خبری از این پاویون ها نشد.با در نظر گرفتن تمامی نظرات گاه مخالف و گاه موافق درباره دلیل کم رنگ شدن حضور سخت افزاری ها در الکامپ طی دهه 90 به نظر می رسد شرکت های سخت افزاری با تحمل مشکلات مختلف باید برای شرکت در نمایشگاهی هزینه کنند که هیچ چیز جدیدی برای به نمایش گذاشتن در آن ندارند. چون رسانه های آنلاین با سرعت از آنها پیشی گرفته اند و محصولات سخت افزاری را معرفی کرده اند. چون هنوز در زمینه واردات با مشکل روبه رو هستیم و سخت افزارها بازارشان مانند گذشته داغ نیست. شاید هم چون بیشتر سخت افزاری ها سراغ شغل های دیگر رفته اند یا بار خودشان را بسته اند و رفته اند یا برای بستن بار به حوزه دیگری روی آورده اند.
خلاصه که عزیز: میزبان الکامپ های دهه هشتاد و «مهمان ناخوانده » ای که آقای علیپور می گفت، امروز سر سفره الکامپ حاضرنیست.