فناوران - هفته گذشته میزگرد «مدیریت فضای مجازی؛ از حرف تا عمل» با محوریت شبکه ملی اطلاعات با حضور نصرالله جهانگرد رییس سازمان فناوری اطلاعان و رضا تقی پور وزیر اسبق ارتباطات برگزار شد.

محور اصلی این مناظره، درباره شبکه ملی اطلاعات بود. تقی پور در زمان وزارتش و براساس برنامه پنجم توسعه موظف شد شبکه ملی اطلاعات را راه بیندازد. او که اعتقادی به سرعت بالای اینترنت و همچنین لزوم بهبود جایگاه ایران در ارزیابی های بین المللی مربوط به ارتباطات و فناوری اطلاعات نداشت، در عمل در اجرای شبکه ملی اطلاعات کاری از پیش نبرد هرچند در این مناظره مدعی شد 15 هزار صفحه سند مطالعاتی در وزارتخانه تحت مدیریت او درباره شبکه ملی اطلاعات تهیه شد.

از سوی دیگر نصرالله جهانگرد را می توان معمار شبکه ملی اطلاعات دانست. او در این مناظره به صراحت اعلام کرد اینترنت و شبکه ملی اطلاعات از هم جدا نیستند. بلکه شبکه ملی اطلاعات مانند جاده های کشور است که ما را به جاده های بین المللی وصل می کند و اگر جاده های بین المللی بسته شوند، همچنان جاده های داخلی به فعالیت خود ادامه خواهند داد.

جهانگرد معاون وزیر ارتباطات این گفت وگو را با ارایه گزارشی از وضعیت شبکه ملی اطلاعات آغاز کرد و گفت: در دل قوانین برنامه چهارم توسعه، ردپای شبکه ملی اطلاعات دیده می شود. همچنین در قالب ماده 46 برنامه پنجم توسعه تکالیفی برای وزارت ارتباطات در این خصوص در نظر گرفته شد. مقام معظم رهبری نیز در حکم دور اول شورای عالی فضای مجازی هم چنین توقعی را مطرح کرده بودند اما مجموع تلاش های صورت گرفته تا قبل از دولت یازدهم، تنها 15 درصد پیشرفت بود که دولت یازدهم برای تحقق خواسته های مقام معظم رهبری و اجرای قانون، فعالیت فشرده ای را آغاز کرد.

وی افزود: از آذر ماه سال 92 کمیته ویژه ای توسط وزیر ارتباطات شکل گرفت و تکالیف کمی اجرای این شبکه در نشستی نخبگانی، وضع و نهایتا به تیم طراحی ابلاغ شد.

رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران گفت: شورای عالی فضای مجازی نیز همپای دولت شروع به کار کرد و هم زمان با فعالیت های ما، ضوابط و الزامات راه اندازی این شبکه بومی را در دی 92 ابلاغ کرد؛ براساس آن ضوابط برنامه میان مدتی ترسیم کردیم و اصرار داشتیم تا انتهای برنامه پنجم توسعه بتوانیم علاوه بر جبران عقب افتادگی ها، کل تکالیف قانونی را اجرایی کنیم.

جهانگرد افزود: لذا بر این اساس برنامه سه مرحله ای را چیدمان کردیم تا در شهریور 94 و 95 بهره برداری از فازهای اول و دوم شبکه ملی اطلاعات و تا پایان سال 95 بهره برداری از فاز سوم را داشته باشیم.

وی با بیان این که قرار بر این است تا در پایان فاز سوم به وضعیت قابل قبولی در این شبکه برسیم و با بلوغی که ایجاد می شود به سمت توسعه هر چه بیشتر برویم، گفت: خوشبختانه توانستیم تمامی ضوابط ابلاغی شورای عالی فضای مجازی را که تحت شش محور اصلی بود، به انجام برسانیم و در طراحی و معماری این شبکه طبق برنامه پیش رویم.

وزیر اسبق ارتباطات و عضو فعلی شورای عالی فضای مجازی کشور گفت: در دی ماه سال 92 الزامات شبکه ملی اطلاعات در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید؛ ولی به اعتقاد بنده سه سال و دو ماه فرصت را از دست دادیم تا در اسفند 95 تبیین این الزامات در شورای عالی صورت گیرد.

تقی پور با تاکید بر اینکه همسو با تکلیفی که رهبری در حکمشان به شورای عالی فضای مجازی در نظر گرفته بودند، شبکه ملی اطلاعات می بایست بعد از طراحی به اجرا می رسید گفت: آنچه در قالب افتتاح دو فاز از این شبکه اتفاق افتاد و فاز سوم هم که قرار بود اردیبهشت ماه سال جاری افتتاح شود، اما به تعویق افتاد اقدامات خوبی است ولی عمدتا پیش نیاز ورود به شبکه ملی اطلاعات است.

تقی پور با درخواست از جهانگرد برای مرور شش محور ترسیمی از سوی شورای عالی فضای مجازی، بگوید دولت تا چه میزان در تحقق این محورها موفق بوده است، گفت: این شبکه براساس ضوابط تبیینی می بایست مستقل از شبکه جهانی اینترنت به کارش ادامه دهد که همچنان محقق نشده است؛ باید شبکه ای امن و پایدار باشد که ظاهرا شاخصی برای آن وضع نشده است؛ بحث دیگر مدیریت داخلی شبکه بود که قطعا به این موضوع هم نرسیدیم و در مجموع پیشرفت کار این شبکه بسیار کمتر از آن چیزی است که گفته می شود.

 انصاف داشته باشید آقای تقی پور!

جهانگرد نیز در پاسخ به تقی پور گفت: باید در نقد کارهای دولت انصاف داشت؛ آقای تقی پور بالغ بر سه سال وزیر ارتباطات بودند و اتفاقا در زمان ایشان، چنین حکمی در مجلس تصویب شد لذا بنده از ایشان می خواهم توضیح دهند چه کاری در ارتباط با قانون و حکم رهبری انجام دادند؟

وی ادامه داد: آقای تقی پور در شهریور سال 91 مجموعه ای از مودم های ADSL را به عنوان شبکه ملی اطلاعات، افتتاح کردند و همین کار را وزیر بعد از ایشان هم در خرداد ماه با افتتاح یک گره از شبکه ملی اطلاعات انجام دادند.

جهانگرد با بیان اینکه در دولت یازدهم بنا بر شفافیت و روشن عمل کردن بوده است و از ابتدای کارمان عنوان کردیم که در بخش های مختلف چه اقداماتی صورت گرفته و چه اقداماتی باید انجام شود، گفت: بر این اساس برنامه زمانبندی را با نشست نخبگانی که در بهمن 94 داشتیم، تدوین کردیم و به استحضار همه رساندیم.

معاون وزیر ارتباطات گفت: از لحاظ کالبدی، شبکه ملی اطلاعات اکنون توسط همه مردم کشور قابل اندازه گیری خواهد بود زیرا معتقدیم شبکه ای پوشا شده است؛ آیا امکانات کنونی را چهار سال پیش هم داشتیم؟ آیا می توانستیم یک مسابقه فوتبال را روی گوشی تلفن همراه نگاه کنیم؟

معاون وزیر ارتباطات در پاسخ به ادعای تقی پور که وضعیت شبکه ملی اطلاعات روی اینترنت هم قابل انجام است و در گذشته نیز چنین امکاناتی وجود داشته است گفت: شبکه ارتباطی یک کشور دقیقا مانند راه ها و جاده هاست؛ شبکه حمل ونقل هر کشوری متشکل از اتوبان ها و جاده ها است که همه نقاط مسکونی را به هم وصل می کند و در نقاط مرزی هم توسط راه ها به نقاط بین الملل متصل می شود.

وی افزود: شبکه ملی یک کشور هم دقیقا مانند این شبکه حمل ونقلی است به این ترتیب که تا داخل کشور خودتان شبکه ای وجود نداشته باشد، نمی توانید چیزی را ببینید.

جهانگرد ادامه داد: زمانیکه شما در دولت بودید، کل ظرفیت ارتباطی کشور 600Gbps اما الان به 10Tbps رسیده است؛ علاوه بر این چند هزار کیلومتر فیبرنوری توسعه یافته و چند  هزار خط سوئیچ ایجاد شده است.

رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران در ارتباط با مقوله امنیت در شبکه ملی اطلاعات هم گفت: در انتخابات ریاست جمهوری اخیر 65 هزار نقطه انتخاباتی را که روی شبکه ملی اطلاعات به اینترنت وصل بود، به شکل مستقل و امن در اختیار نظام انتخابات قرار دادیم؛ این اتفاق در حالی افتاد که مردم کارشان را روی شبکه انجام می دادند و چند هزار حمله به این شبکه 

شده بود.