آخرین اخبار
facebook Telegram RSS ارسال به دوستان نسخه چاپی
کد خبر : 203446
تاریخ انتشار : 7 اسفند 1395 9:57
تعداد بازدید : 761

برابر پارسی source و مشتق هایش

یکی از واژه هایی که در بحث نرم افزار (و نیز مدیریت) بسیار به کار می رود و مشتق های زیادی هم دارد و به نظرم باید برای آن برابر پارسی و صرف پذیر به کار ببریم، واژه انگلیسی source است. در این ستون می کوشم برابر مناسبی معرفی کنم.

یوسف امیری
واژه source در زبان انگلیسی از sourse در فرانسه ای کهن آمده که خودش از فعل sourdre در لاتین به معنای «جوشیدن، برآمدن، بالا آمدن» گرفته شده است و به معنای «چشمه» است. برابر پارسی دیگر برای این واژه «منبع» است که آن هم بر وزن «مَفعل» در عربی از ریشه «ن/ب/ع» و دقیقا به همین معنای «جایی جوشیدن» است یعنی «چشمه». اما واژه های «چشمه» و «منبع» چندان صرف پذیر نیستند. برای نمونه فرهنگستان برای outsourcing برابر «برون سپاری» و برای insourcing برابر «درون سپاری» ساخته است اما برای خود «sourcing منبع یابی» را گذاشته است و برای open-source intelligence «اطلاعات آشکار» را پیشنهاد کرده است که یکدست نیستند و صرف پذیری هم رعایت نشده است. 
در زبان پارسی واژه دیگری که معنای «چشمه» بدهد، واژه «خانی» است که در پارسی میانه «خانیگ» / xānīg بوده است و در شعرهای پارسی هم فراوان به کار رفته است مانند «کوزه پُر کرد از آب آن خانی / تا برَد سوی خانه پنهانی» (نظامی گنجه ای) یا سعدی گوید «نمُرد آن که مانَد پس از وی به جای / پل و خانی و خان و مهمان سرای». در گیلکی هم خُنی (xoni) می گویند. از این رو دکتر محمد حیدری ملایری «خَن» را - که شکل کوتاه شده «خانی» است - به عنوان برابر کوتاه و صرف پذیر source انگلیسی پیشنهاد کرده است. 
بدین ترتیب صرف های source انگلیسی را می توان این گونه برابرسازی کرد: source = خَن / to source =  خَنیدن / sourcing = خَنِش / insourcing =  درون-خنش، در-خنش / outsourcing =  برون-خنش / open-source =  خَن-باز و مانند اینها.  در شماره ی پیشین درباره ی crowdfunding (شنبه ۴ دی ١٣٩۵ خ.)، یکی از واژه های مربوط بدان مفهوم crowdsourcing بود که در آنجا نوشتم بعدها درباره آن خواهم گفت. با توجه به متن بالا، اکنون می گویم که به جای crowdsourcing هم می توان گفت «چپیره-خنش».


نظر شما



نمایش غیر عمومی
تصویر امنیتی :