آخرین اخبار
facebook Telegram RSS ارسال به دوستان نسخه چاپی
کد خبر : 200906
تاریخ انتشار : 9 بهمن 1395 1:6
تعداد بازدید : 789

فاجعه ی بودجه ی فرهنگستان زبان فارسی - توضیح

در بخش پیشین رویکرد واژه سازی فرهنگستان زبان فارسی را «سنتی» خواندم و گفتم که فرهنگستان باید به روش های «پیشرفته» و امروزین واژه سازی روی آورد. برخی خوانندگان خواسته بودند درباره ی این دو رویکرد توضیح بیشتری بدهم.

یوسف امیری
منظورم از روش سنتی فرهنگستان، چسبیدن و قانع شدن به دامنه ی محدودی از واژه ها و پیشوندها و پسوندها و نادیده گرفتن همه ی توانایی های زبان پارسی در واژه سازی و نیز ترسیدن از نوآوری است که نتیجه اش هم وضع اسفناک امروزی است. به نظر می رسد که فرهنگستان به ویژه در بخش واژه سازی علمی به دقت و یکدستی و تفاوت ها و سایه های معنایی واژگان علمی توجه لازم را ندارد. 
منظورم از روش های «پیشرفته» و امروزین در واقع به کارگیری آخرین دستاوردهای زبان شناسی و ریشه شناسی در زمینه ی زبان ها و گویش های ایرانی و نیز پیوندها و ارتباط های مفهومی و واژگانی میان زبان های هند-و-اروپایی است که زبان های ایرانی خانواده ی بزرگی از این درخت تنومند زبانی اند. در بسیاری از بخش های این ستون کوشیده ام این پیوند و همانندی و شباهت ها را نشان دهم و بگویم که می توان از این موضوع در واژه سازی و ساخت برابرهای جدید در پارسی استفاده کرد. خود نیز در برابرهای پیشنهادی ام کوشیده ام از این موضوع استفاده کنم. همچنین به نمونه کارهای دکتر میرشمس الدین ادیب سلطانی و دکتر محمد حیدری ملایری در همین زمینه ها اشاره کرده ام. 
کوشیده ام که روشن کنم که  بیشتر واژگان علمی و فنی امروزی در زبان های اروپایی «برساخته»اند و حاصل دستکاری روشمندانه در زبان «طبیعی»اند. تَرم شناسی و واژه سازی علمی اگرچه از گذشته های دور در بیشتر زبان ها از جمله زبان پارسی وجود داشته است (مانند واژه های ساخته ی ابوریحان بیرونی و ابن سینا و ملاصدرا و دیگر اندیشمندان ایرانی)، اما در دوران معاصر کاری سازمان یافته و برنامه ریزی شده است که در حجم انبوه انجام می گیرد زیرا دامنه ی دانش بسیار گسترده شده و برای بیان مفهوم های جدید علمی نیاز به واژگان جدید داریم. در زبان های اروپایی مانند انگلیسی از همه ی امکان های بومی زبان خود و دیگر زبان های اروپایی به ویژه لاتین و یونانی نهایت استفاده را می کنند. 
برای ما هم روش های امروزی در واقع کاربرد گسترده تر و دلیرانه تر از همه ی امکان های زبان پارسی از جمله امکان هایی است که در گذشته ی زبان به کار می رفته اند و امروزه به دلیل هایی فراموش شده اند. همچنین به مانند یاری گیری زبان های اروپایی از لاتین و یونانی و گویش ها، ما هم باید از زبان های باستانی خود مانند اوستایی و پارسی کهن و سغدی و گویش های ایرانی رایج در کشور یاری بگیریم. باید مردم و به ویژه دانشگاهیان و دانشجویان و نویسندگان را با توانایی های زبان پارسی آشنا کنیم و اصول واژه سازی علمی را به عنوان واحدی در درس های دانشگاهی به دانشجویان بیاموزانیم. 


نظر شما



نمایش غیر عمومی
تصویر امنیتی :