اطلاع رسانی بحرانی در بحران
شبنم کهن چی- آنچه در دنیای خبر طی ده روز گذشته پشت سر گذاشتیم، یک بحران بود. فرو ریختن ساختمان 54 ساله پلاسکو در قلب پایتخت بحرانی ساخت برای محک زدن بسیاری چیزها؛ رسانه ها، مدیران، مردم و دولت. در این میان شیوه اطلاع رسانی درباره این بحران، خودش تبدیل به یک بحران دیگر شد. انتشار شایعات، خبرهای ضد و نقیض، تکذیبیه های پی در پی و خبررسانی لحظه به لحظه با رعایت نکردن مواردی که از آسیب رساندن به روان جامعه جلوگیری کند، تبدیل به بحرانی شد که تمام رسانه ها را به چالش کشید.با فروریختن ساختمان پلاسکو، تأثر و اضطراب، مردم را تشنه اطلاعات جدید کرد. همین اضطراب باعث شد توانایی آنها در ارزیابی اخبار و اطلاعاتی که در رسانه های مختلف به دست می آورند، کم شود. حساسیت ها افزایش پیدا کرد و دقت کم شد؛ بنابراین همه جا پر شد از خبرهایی که دست به دست می چرخید فارغ از اینکه صحت دارند یا خیر. این وضعیت در رسانه های اجتماعی ملموس تر بود. از سوی دیگر رسانه ها وارد رقابتی نفس گیر برای انتشار سریع اخبار شدند. با آوار شدن اخبار لحظه به لحظه و سریع بر سر مردم، بسیاری از مردم هشت روز گذشته را در اندوه و اضطراب گذراندند.
شاید برخی نام این شیوه اطلاع رسانی را اطلاع رسانی بحران نامگذاری کنند. اما فراموش نکنیم رقابت برای اینکه کدام رسانه و خبرنگار، غمگین و فجیع ترین عکس را به نمایش بگذارد، نامش اطلاع رسانی بحران نیست. مضطرب کردن جامعه با آوار کردن انبوهی از عکس ها و خبرهای بریده بریده نیز اطلاع رسانی بحران نام ندارد. معنای اطلاع رسانی بحران، مضطرب و متاثر کردن فضای جامعه و انتشار پی در پی عکس نیست. در پی بروز حوادثی مانند فروریختن پلاسکو یا بحران های دیگر، شاید مهم ترین نکته، اطلاع رسانی شفاف و دقیق باشد نه مسابقه دادن برای سریع تر خبر دادن. پرهیز از نقد و قضاوت در روزهای ابتدایی بروز بحران و پرداختن به سابقه بحران، آینده بحران و نحوه ورود به خود بحران از مهم ترین مواردی است که فعالان عرصه اطلاع رسانی باید مد نظر قرار دهند. در حقیقت باید به عنوان فعال رسانه ای یک جمله را به یاد بسپاریم: اظهار نظر نکنیم، اطلاع رسانی کنیم.در کنار رسانه ها، مدیران بحران باید به تشکیل اتاق خبر و تیم تحقیقاتی برای به دست آوردن اطلاعات موثق و یکدست کردن آن اهمیت ویژه بدهند؛ چرا که کمبود اطلاعات و با عملکرد ضعیف رسانه رسمی مرتبط در اطلاع رسانی منجر به بی اعتمادی مردم به رسانه های رسمی و مسوولان می شود. این بی اعتمادی باعث هجوم کاربران به رسانه های اجتماعی برای کسب اخبار می شود؛ رسانه هایی که هر کس می تواند در آن یک خبرنگار باشد بدون آنکه حساسیت ها و تجربیات یک خبرنگار حرفه ای را برای داشتن منبع موثق و تایید صحت اخبار داشته باشد. از سوی دیگر، مردم نیز با ارتقای سواد رسانه ای نباید هر اظهار نظری را بدون اندیشه بپذیرند و آن را بازنشر کنند.
اگر خوب به ماجرای فروریختن این ساختمان نگاه کنیم، پلاسکو برای همه درس داشت.