گسترش تجارت الکترونیکی مدیریت منسجم تر می خواهد
بر اساس آمار و ارقامی که برخی مسوولان حوزه صنعت و معدن و تجارت اعلام کرده اند، در حال حاضر تجارت الکترونیکی سهمی حدود 4 درصدی از تولید ناخالص ملی دارد، این سهم در همین حد هم خود سهم بزرگی است، اما نکته مهم تر در این حوزه این است که سهم مذکور روز به روز در حال گسترش است. سهم 4 درصدی برای تجارت الکترونیکی در حالی به دست آمده، که هنوز نظام تجارتی ایران وارد فرآیند پوست اندازی برای گذر از تجارت سنتی هم نشده است، اما بر کسی پوشیده نیست که سرعت این تغییرات و این گذر بیشتر از آن است که بشود تصور کرد. یکی از مهم ترین موانع پیش پای گسترش بیشتر تجارت الکترونیکی در اقتصاد ایران، وجود تحریم های بین المللی بود که حالا با رفع و رجوع شدن آنها، به احتمال زیاد بر شتاب ماشین پرسرعت گسترش تجارت الکترونیکی افزوده می شود. اگر تجارت الکترونیکی را یک اتومبیل از نوع آخرین مدل ها در کلاس جهانی در نظر بگیریم و اقتصاد ایران را جاده ای تصور کنیم که این اتومبیل با شتاب و سرعت بالا می خواهد در آن براند و کمی هم پس ذهن مان به جاده های پر از دست انداز و چاله و چوله کشورمان فکر کنیم، متوجه خطر سرعت گرفتن بی مهابای این ماشین آخرین مدل خواهیم شد.
منصور اولی
سوال مهم در مورد گسترش روز افزون توسعه تجارت الکترونیکی در ایران، این است که آیا زمینه های لازم برای پشتیبانی از آن فراهم شده است؟ از سوی دیگر حرکت به این سمت در دنیای امروز یک الزام است نه یک انتخاب. به این معنی که چاره ای جز فراهم کردن زمینه ها و بستر لازم برای افتادن در ریل توسعه این تجارت وجود ندارد.
نماد اعتماد باید به سرعت گسترش یابد
یکی از مهم ترین ملزومات گسترش تجارت الکترونیکی در کشور، فراهم کردن زمینه اعتماد استفاده کنندگان است. سیاست وزارت صنعت، معدن و تجارت در این زمینه «نماد اعتماد» است. بر اساس گفته های علی اصغر توفیق معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت نماد اعتماد 5 مرحله یا ستاره دارد ولی در ایران نمادهای 1 و 2 ستاره داریم و اینها قابلیت اعتماد دارد و مردم می توانند خرید کنند.
اما سوال این است که بالاخره کی قرار است ستاره های 3 و 4 و 5 هم پایشان به عرصه تجارت الکترونیکی باز می شود. به طور کلی استانداردهای نظارتی در حوزه نظارت که پایه اصلی گسترش اعتماد به این نوع تجارت و کاهش مخاطرات آن بدون تعارف در ایران ضعف دارد و یکی از مهم ترین الزامات ساماندهی این نوع تجارت ارتقای این استانداردهاست. آمار رشد خرید و فروش اینترنتی نشان می دهد که اقبال زیادی برای تجارت اینترنتی وجود دارد، سایت های دارای نماد اعتماد از 1400 سایت در سال 92 اکنون به بیش از 16 هزار سایت رسیده که نشانه توجه به این نوع تجارت است، تاکنون بین وب ها مقایسه و مسابقه ای نبوده است و اگر وب ها از نظر محتوا، چندزبانه بودن، پیگیری و رسیدگی به شکایات تقویت شود مردم بیشتر اعتماد می کنند و خریدهای خود را از طریق اینترنت انجام می دهند. در شرایط فعلی که ارتباطات با دنیا رو به گسترش است خریدار بین المللی هم می تواند از طریق سایت ها کالای مورد نظر خود را خرید کند. گسترش تجارت الکترونیکی در ایران، به باور کارشناسان نیازمند مدیریت منسجم تر است. مدیریتی که بتواند با ارتقای استانداردها در این حوزه و برنامه ریزی مدون و تعیین دورنمای واقعی از ظرفیت های آن بهره بگیرد.