برای ما کاربران، رسانه های اجتماعی مدت هاست محلی برای مطرح کردن درخواست ها، نقدها، اعتراضات، سوالات، گوشه و کنایه ها و غیره است. برای ما در هر شرایط و برهه ای از زمان این رسانه ها جای «گفت» و «شنود» است. اما برای سیاستمداران و دولتمردان، رسانه های اجتماعی فقط «گاهی» جای «گفت» است و همیشه جایی برای «شنود» است. اینکه بر اساس چه معیاری و با در نظر گرفتن چه صلاحی تصمیم می گیرند شروع به گفتن کنند مشخص نیست. لیکن به نظر می رسد اکثر سیاستمداران ایرانی در شرایط بحرانی از «گفت» و «شنود» در رسانه های اجتماعی درست بهره نمی برند.

آیت الله خامنه ای Khamenei_fa@ رهبر انقلاب، سه روز پس از رسیدن ناآرامی ها به پایتخت در توییتر خویش چنین نوشتند: «دشمن همواره منتظر فرصت برای ضربه زدن به ملت ایران بوده است. در قضایای چند روز اخیر، دشمنان با ابزارهای در اختیارشان، از جمله پول، سلاح، سیاست و دستگاه امنیتی هم پیمان شدند تا برای نظام اسلامی مشکل ایجاد کنند. در خصوص این قضایا حرف هایی دارم و در وقت آن با مردم عزیزمان سخن خواهم گفت». 

این واکنشی هوشمندانه بود؛ پرهیز از اظهار نظر در بحبوحه هیجان ها در عین نشان دادن اینکه در این میان بی تفاوتی وجود ندارد و قرار نیست در مقابل جریان اجتماعی سکوت شود. چند روز بعد رهبر ضمن سخنرانی، توییت هایی منتشر کرد.

طی روزهای ناآرام و اعتراض جمعی در شهرهای مختلف ایران و حتی روزهای پس از آن، بسیاری از کاربران در رسانه های اجتماعی در انتظار واکنشی از سوی دولتمردانی بودند که در شرایط ِ خاصی مانند انتخابات از فعالیت در این فضا برای جلب اعتماد جوانان استفاده کردند. افرادی که شاخص ترین شان رییس جمهور بود؛ حسن روحانی. 

رییس جمهور یازدهم دی ماه یعنی پس از فروکش کردن تقریبی تجمعات اعتراض آمیز در تهران توییت کرد: «مردم در مورد مشکلات معیشتی، فساد و عدم شفافیت در عملکرد برخی نهادها حرف دارند و خواستار بازتر شدن فضا هستند. اینطور نیست که همه آن هایی که به خیابان ها آمدند از جایی هدایت شده باشند. باید به خواست و مطالبات مردم توجه شود». پس از آن یک هفته سکوت کرد. توییت بعدی رییس جمهور روز هجدهم دی ماه بود، هنگامی که نارضایتی از فیلتر شدن تلگرام نیز به دیگر نارضایتی ها اضافه شده بود: « از هر فناوری و ابزاری، عده ای سوء استفاده می کنند ولی نمی توان نسبت به زندگی و #کسب_و_کار مردم بی تفاوت بود و آن را به صورت دائمی محدود کرد. #فضای_مجازی ». 

اما هنگامی که وعده گفت وگوی رییس جمهور با مردم در شب های پس از اعتراضات خیابانی داده و بعد بر خلاف انتظار مردم آنچه از سیمای جمهوری اسلامی پخش شد، گفت وگو با مردم نبود بلکه سخنرانی در نشست هیات دولت بود، کاربران در رسانه های اجتماعی در انتظار رییس جمهور نشستند. انتظاری که به موقع برآورده نشد. 

وزیر ارتباطات که «جوان» بودنش مانند افتخاری به سمتش آویخته شده برخلاف الگوی فعالیت همیشگی اش در رسانه های اجتماعی عمل کرد. وزیری که تا پیش از این حتی به سوالات کاربران در توییتر و اینستاگرام پاسخ می داد، کسی که به واسطه پر فعالیت بودنش در رسانه های اجتماعی مورد نقد قرار گرفته بود، فردی که حتی در مورد عکسی از یکی از کارمندان مخابرات در شهری دورتر از تهران در رسانه های اجتماعی واکنش نشان می داد و پیگیر می شد. اما چنین وزیر فعالی نیز در روزهای ناآرام ایران آنطور که انتظار می رفت پاسخگوی انتقادات و مطالبات کاربران در این رسانه ها نبود. azarijahromi@

محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش نیز به عنوان یکی از اعضای کابینه دولت دوازدهم در توییتر حساب دارد sm_bathaei@. وی دوازدهم دی ماه در مورد کشته شدن دو دانش آموز در جریان ناآرامی های کشور توییت کرد. وی تجمعات اعتراضی را «آشوب» لقب داد و نوشت: « آشوب و خشونت کور همواره بی گناهان را قربانی می کند. داغ دار کشته شدن ۲ دانش آموز و امید آینده #ایران، آرمین و شایان عزیز در این آشوب هستم». چند روز بعد، وقتی کاربران در حاشیه خبرهای مربوط به حذف آموزش زبان انگلیسی از برنامه های جنبی مدارس و پیشنهاد تغییر نام وزارت آموزش و پرورش واکنش نشان می دادند، توییت کرد: «راه ایمن سازی جامعه در برابر  بمباران خبری و #جنگ_روانی، آموزش #مهارت های_زندگی به ویژه #سواد_رسانه ای است. #هوشیار_باشیم ». 

وزیر ارشاد، عباس صالحی نیز درباره وقایع دی ماه هیچ واکنشی در رسانه های اجتماعی از جمله توییتر S_A_Salehi@ نداشت. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز توییتی ارسال نکرده است Alirabiei_ir@ . 

محمد جواد ظریف، محبوب ترین وزیر دولت روحانی، نیز چند روز بعد از تجمعات اعتراض آمیز چند توییت کرد. ظریف در توییت های خود JZarif@ نسبت به سخنان ترامپ که در رسانه های اجتماعی منتشر کرده بود انتقاد کرد. 

وزیر ورزش و جوانان، مسعود سلطانی فر درباره ناآرامی ها هیچ واکنشی در توییتر نداشت. این در حالی است که بخش بزرگی از معترضان جوانان بودند. حدود یک هفته بعد از ناآرامی ها یک توییت از وی منتشر شد که آن هم خبر از موافقت رییس جمهور برای افزایش وام ازدواج جوانان در سال 97 می داد. 

اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهوری بلافاصله پس از تجمعات اعتراض آمیز در تهران توییت کرد. وی نوشت: «مسوولیت مشترک ما #دفاع_از_آزادی و #مقابله_با_خشونت است. همه ما به #امنیت کشور فکر کنیم نه امنیتی شدن آن، به #قبول_انتقاد و #اعتراض فکر کنیم نه به #تخریب و #آشوب». 

معصومه ابتكار، معاون ریيس جمهور در امور زنان و خانواده از جمله زنان فعال دولت دوازدهم بود که از روز نهم دی ماه یعنی همزمان با آغاز اعتراضات در تهران در توییتر درباره اتفاقاتی که در شرف وقوع بود صحبت کرد (ebtekarm_ir@). او روز اول ناآرامی ها در پایتخت نوشت: « اگر چه اعتراض به مشکلات حق مردم برای اصلاح امور است، اما معترضان باید بدانند از کجا هدایت می شوند و رهبرشان کیست؟». اگرچه نظرات وی با انتقادات و نظرات موافق و مخالف روبه رو می شد اما فارغ از سمت و سویی که در توییت های وی مشاهده می شد، نفس حضور و سکوت نکردن در چنین شرایطی یک نکته مثبت برای وی به شمار می رود. خانم ابتکار مدت هاست در توییتر فعالیت می کند و هنگامی که به عنوان رییس سازمان محیط زیست در دولت گذشته کار می کرد در توییتر هم مورد توجه اکثر کاربران بود. 

شهیندخت ملاوردی، دستیار ویژه رییس جمهور در امور حقوق شهروندی که اتفاقا مورد توجه کاربران توییتر نیز قرار دارد در مورد اعتراضات و اتفاقات پس از آن که شامل بازداشت ها و کشته شدن عده ای از هموطنان در تجمعات و زندان های کشور بود، سکوت اختیار کرد. این موضوع از نگاه تیزبین فعالان رسانه های اجتماعی دور نماند. 

از نظر کاربران رسانه های اجتماعی اطلاع رسانی در مورد وضعیت هموطنانی که در ماجرای ناآرامی های دی ماه دچار مشکل شده بودند، یکی از وظایفی بود که خانم ملاوردی بر عهده داشت. اما متاسفانه سکوت ایشان در این مورد در رسانه‎ های اجتماعی تبدیل به یکی از نقاط تاریک کارنامه دولت دوازدهم شد. دولتی که قرار بود پاسخگو و حامی حقوق شهروندان باشد. خانم ملاوردی در این مدت تنها یک توییت داشت که آن هم بازنشر توییت رییس جمهور در یازدهم دی ماه بود. این در حالی است که بسیاری از کاربران توییتر با منشن کردن اکانت وی mowlaverdi@  خواستار اطلاع رسانی بودند. 

جمشید انصاری، معاون رييس جمهور و رييس سازمان اداري و استخدامي كشور نیز بعد از پراکنده شدن تجمعات اعتراضی به عنوان یک راه حل اینطور توییت کرد (jamshid_ansari@): «گفت وگوی مستمر با نخبگان و فعالان جامعه مدني به عنوان بدنه اجتماعي حامي دولت و حلقه واسط ارتباط دولت با مردم، شنيدن نقدها و نظرات و پيشنهادهاي آنان و متقابلا انتقال دلايل تصميمات و اقدامات دولت و مشكلات كشور به مردم يك ضرورت مهم است كه بنظر مي رسد كمتر مورد توجه قرار گرفته است!». پیرو این توییت وی اعلام کرد با فعالان مدنی کردستان نشستی برگزار کرده است: «ديروز غروب جلسه خوبي با فعالان مدني كردستان داشتم، كساني كه در انتخابات ٢٩ ارديبهشت از دكتر روحاني حمايت كردند تا اميد در كشور زنده بماند! بعضي از آنان نقدهاي اساسي بر بعضي تصميمات و عملكردهاي دولت داشتند كه شايسته توجه بود ». پیش از این توییت ها، روز دوازدهم دی ماه نیز وی نوشت: «اينكه خداوند به انسان دو گوش و يك دهان داده است شايد به اين دليل است كه دو برابر آنچه سخن مي گويد بشنود! امروز ما مسولان بايد بيشتر بشنويم، اعم از پيشنهاد، نقد، اعتراض و حتي فرياد مردم را! آنها صاحبان كشور و ما كارگزار آنهایيم و بدون توجه به نظرات آنان كشور راه به جايي نمي برد!». 

@DrAboutalebi چند روز پس از ناآرامی ها توییت کرد: « ضرورت دارد بپذیریم که فعال شدن لایه های پیچیده اعتراضات اجتماعی، نمی تواند گزینشی و صرفا اقتصادی باشد؛ زیرا انرژی آزاد شده از کنش های اجتماعی مبتنی بر نارضایتی های چند دهه ای اقتصادی، عامل تحرک و گسترش دیگر لایه های کنشگری اجتماعی است. لذاباید نسبت به گام زدن در این حوزه هشیار باشیم. چراکه: گسست اجتماعی برآمده ازآن، به آسانی ترمیم نشده، دولت ستیزکردن جامعه به نفع امنیت ملی نبوده و راه حل مشکلات مزمن کشور، سوق دادن کنش ها و لایه های نارضایتی به سمت دولت نیست. همه باور دارند تمام تحولات پس از انتخابات به هم مرتبط اند». 

اما در این میان حسام الدین آشنا که به عنوان مشاور فرهنگی رییس جمهور در توییتر شهرت یافته، همچنان طی این مدت فعال بود. هر چند آشنا عنوان مشاور فرهنگی رییس جمهور را از توضیحات صفحه خود در توییتر hesamodin1@ حذف کرده، اما هنوز در توییتر به این عنوان شناخته می شود. وی از پیش از ناآرامی های تهران توییتر کرد: «مسوولان امنیتی و انتظامی باید با سعه صدر با اعتراضات مواجه شوند ولی هوشیار باشیم که در هیچ کشوری، هیچ کدام از این بحران ها در خیابان و بر بستر خشونت حل نشده است. باندهای دسیسه و نیرنگ حداقل دوبار ثابت کرده اند که می توانند توده ها را بفریبند». آشنا طی این مدت با ارایه پیشنهادات و نظرسنجی هایی درباره شیوه رساندن صدای اعتراض مردم به گوش دولت، مورد انتقاد و گاهی استقبال کاربران توییتر قرار گرفت. 

اما نمایندگان ملت در مجلس در جریان ناآرامی های کشور در دی ماه بیش از گذشته در رسانه های اجتماعی فعال بودند. انعکاس اظهارنظر و پیگیری مسایل مربوط به بازداشتی ها از سوی نمایندگان از جمله مواردی بود که مورد استقبال کاربران قرار گرفت. هرچند تعداد نمایندگان فعال در رسانه های اجتماعی به نسبت نمایندگان منفعل کم است اما همین تعداد نماینده فعال توانستند نگاه کاربران را نسبت به مجلس تغییر 

دهند. 

می توان گفت محمود صادقی mah_sadeghi@ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏نماینده مردم تهران در مجلس تنها نماینده ای بود که پیش از آنکه ناآرامی ها به تهران برسد نوشت: «#تجمع_اعتراض_آمیز مردم در #مشهد و بعضی از شهرها در واقع اعتراض به نابسامانی ها و کاستی ها در #نظام_کلان_تدبیر_و_مدیریت_کشور در ادوار مختلف است؛ به جای تلاش برای خاموش کردن و سیاسی و جناحی جلوه دادن آن، #صدای_مردم را بشنویم و برایش چاره اندیشی کنیم». صادقی از جمله نمایندگانی بود که خبر مرگ یکی از بازداشت شدگان تهرانی را در زندان اولین تایید کرد. او نوشت: « در تماسی که با یک مقام مسوول در یکی از مراجع اطلاعاتی داشتم، متاسفانه مرگ یکی از بازداشت شدگان ناآرامی های اخیر در زندان اوین را تایید کرد؛ به رییس جمهور و مقامات امنیتی و قضایی هشدار می دهم از وقوع #کهریزک_دوم جلوگیری کنید». 

طیبه سیاوشی TayebehSiavash@ دیگر نماینده مجلس و عضو كميسيون فرهنگى، رییس کمیته زنان، ورزش و جوانان و عضو فراکسیون امید از جمله نمایندگانی بود که پیگیر وضعیت بازدداشت شدگان شد و در مورد آن در توییتر اطلاع رسانی کرد.