در حوزه تولید نرم‌افزارهای خدمات الکترونیکی گسترده مثل پست الکترونیکی  و سرویس های زیرساختی فناوری اطلاعات وضعیت کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید به این سوال پاسخ بگوییم که آیا ما اصلا دانش تولید سرویس‌های گسترده را در کشور داریم یا خیر و واقعیت این است که ما برای ارایه این خدمات یعنی مثلا نگهداری اطلاعات 10 میلیون کاربر، دانش کافی را نداریم و این دانش را هم نمی‌توانیم خریداری کنیم.

   چرا توان خرید نداریم.
به این دلیل که حوزه سرویس‌های گسترده یک فناوری پیشرفته است که مختص هر شرکتی است و اساسا به فروش نمی‌رود. به همین دلیل اگر بخواهیم در این حوزه به اندیشه تولید بیفتیم ناگزیریم که ابتدا شرایط تولید دانش را در کشور فراهم کنیم.

  با چه مشکلاتی در زمینه تولید دانش مواجه هستیم که باید برطرف شود.
در این حوزه مشکلات بسیاری وجود دارد نکته مهم اینکه ما در بخش کارشناس نرم‌افزار خدمات گسترده به شدت با کمبود مواجه‌ایم.
دنیای نرم‌افزار در ایران دارای محدوده کوچکی است که شامل طراحی نرم‌افزارهای پورتال و نرم‌افزارهای سازمانی، مالی و از این قبیل می‌شود و کمتر کارشناسی در بخش ارایه خدمات گسترده فعالیت دارد. نکته دیگر اینکه به طور کلی ما ایرانیان،  فرهنگی محصول‌گرا داریم نه سرویس‌گرا به همین دلیل بنیادی کارشناسان ما هم محصول‌گرا هستند و به پدیده‌ای به نام ارایه سرویس که موجودی زنده و پویاست و نیاز به نگهداری مداوم و تحولات پی‌درپی دارد، اعتقادی ندارند.

  لطفا در این باره بیشتر توضیح دهید.
مثلا در جی‌میل یا ایمیل یاهو کاربران مدام با تغییر و تحول مواجه هستند اینها ارایه‌دهندگان خدماتی هستند که در پی سال‌ها تلاش و کسب تجربه امروز به موقعیت‌های مطمئن و کاربرپسند رسیده‌اند. چرا به این دلیل که خود در حال تولید دانش و تبدیل آن به خدمت هستند. ما هم اگر می‌خواهیم دست‌کم به نیاز‌های عموم مردم در این بخش پاسخ دهیم باید این دانش را به صورت بومی تولید کنیم. مساله مهم دیگری که فعالیت در این حوزه را دشوار کرده استفاده بیش از 80 درصد شرکت‌ها و سازمان‌ها از نرم‌افزارهای قفل شکسته و کرک‌شده در بخش پست الکترونیکی است. این وضعیت ناگواری است که در کشور ما به دلیل رعایت نشدن حق مالکیت معنوی نرم‌افزار به وقوع پیوسته و فعالیت شرکت‌های نرم‌افزاری در این بخش را فاقد توجیه اقتصادی کرده است. ضمن اینکه در میان عموم مردم هم با وجود خدمات پست الکترونیکی مثل ایمیل یاهو و جی‌میل گوگل به صورت رایگان و با وجود امکانات متنوع و کاربرپسند، مردم دیگر نیازی به استفاده از ایمیل ساخت داخل نمی‌بیند.

  با این اوصاف چه ضرورتی وجود دارد که در این حوزه دست به تولید بزنیم.
به نکته مهمی اشاره کردید. بر خلاف تلقی عامه در حال حاضر در کشورهای اروپایی و آمریکایی هم نسبت به سرویس گرفتن از گوگل و یاهو به تردید افتاده‌اند. در سال‌های اخیر به دلایل مختلف این سوالات در اذهان کاربران و مدیران و مسوولان دولتی ایجاد شده که تا چه حد می‌توان به سرویس‌‌دهنده‌های بزرگ مثل یاهو و گوگل متکی بود و از اطلاعات در اختیار این شرکت‌ها ممکن است چه سوءاستفاده‌هایی شود.

   در مقابل چنین پرسشی این مساله هم بین مردم پیش می‌آید که با استفاده از ایمیل ملی، اطلاعات مردم در اختیار دولت قرار می‌گیرد و این موضوع هم بار منفی در پی دارد. این طور نیست؟
البته این مساله هم قطعا مطرح است که مردم به سادگی نسبت به سرویس‌های دولتی اعتماد نمی‌کنند و البته راهکار آن هم تنها فرهنگ‌سازی بر اساس عرق ملی است. مثل تمامی کشورها یی که از این طریق اقدام کرده‌اند. یعنی نباید با رویکرد سلبی به این حیطه وارد شد بلکه باید با بردباری و ارایه دلیل و منطق و جلب اعتماد این واقعیت را که اطلاعات مردم در معرض سرقت است به آنها گوشزد کرد. نکته دیگر اینکه پسوند "ملی" در کشور ما متاسفانه مترادف شده با دولتی یعنی هر آنچه ملی است پس دولتی است. در صورتی که می‌تواند اینچنین نباشد و یک شرکت خصوصی مردمی، خدمتی ملی را تولید و به مردم ارایه کند.

  با همه این اوصاف امروز شاهدیم که مجموعه سرویس‌های چاپار با حمایت شورای عالی اطلاع‌رسانی مدعی است که سرویس بومی و ایرانی به نام چاپار ارایه می‌کند.این مهم چگونه تحقق یافت؟
بله ما در مجموعه سرویس‌های چاپار ، فناوری و محصولی تولید کرده‌ایم که هیچ شرکتی در ایران تاکنون نتوانسته است به ثمر برساند و هیچ گزینه دومی در کار ما وجود نداشته است. در بدو امر جمعی از نخبگان دانشگاهی با نگاه ایجاد یک بنگاه دانش بنیان گرد هم آمدند و پیشنهادهایی را به مدیران ارشد دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی ارایه کردند و پس از بررسی‌ها بخشی از آن مورد قبول واقع شد. در واقع شرکت‌های دانش‌بنیان، فلسفه وجودی آنها و روند حمایت از این شرکت‌ها که در کل دنیا تعریف شده، پاسخی است بر چگونگی روند تولید دانش‌های پیشرفته در کشورها. به این صورت که شرکت‌های دانش‌بنیان در فرصتی که اقدام به مطالعه، تحقیق و تولید فناوری و دانش می‌کنند تحت حمایت دولت هستند تا زمانی که به مرحله‌ تجاری‌سازی محصول و سود تجاری برسند. اما متاسفانه در کشور ما شرکت‌های حوزه IT کمتر به صورت دانش‌بنیان ظاهر می‌شوند چرا که نگاه دولت به این حوزه بیشتر تجاری است تا دانش‌محور.
البته این حوزه وقتی به مرحله تجاری سازی می‌رسد قطعا در آن بازگشت سرمایه سریع و مناسب انجام می‌شود اما به شرطی که روند رشد و تجاری‌سازی خود را به خوبی طی ‌کند. ساده‌ترین نمونه آن هم جذب تبلیغات روی خدمات سرویس‌های گسترده الکترونیکی است.
اما نکته اینجاست که IT در کشور ما در ردیف حوزه‌های حساس و دانش‌بنیان مثل نانو تکنولوژی و هسته‌ای قرار نگرفته و زمان و سرمایه کافی برای بومی‌سازی محصولات IT صرف نشده است.

  قرار بود در آذر ماه ایمیل چاپار به مرحله اجرایی برسد، در حال حاضر پروژه در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
ان‌شا‌الله پست الکترونیکی چاپار تا اواخر دیماه ارایه می شود . به همراه این سرویس،  نرم افزار chbox که نام فارسی آن شاطر است به صورت متن باز و رایگان و با قابلیت مدیریت سرویس های مختلف پست الکترونیکی نیز ارایه خواهد شد.
ظرفیت پست الکترونیکی چاپار در ابتدا برای هر فرد یک گیگابایت فضای ذخیره‌سازی و 10 مگا بایت ضمیمه خواهد داشت. برای فاز نخست یک ساله هم 2 میلیون نفر کاربر را پشتیبانی خواهیم کرد.

   با وجود اینکه این نرم‌افزار با صفت بومی ارایه می‌شود، چه ویژگی‌های بومی برای آن در نظر گرفته شده است؟
مهم‌ترین موضوع در چاپار پشتیبانی از خط و زبان فارسی و به ساده‌ترین نوع کاربری است. به نحوی که همه مردم اعم از پیر و جوان، متخصص و آماتور بتوانند از آن استفاده کنند و این سرویس به شکل خدمتی کاملا کاربردی و در دسترس عموم مردم تبدیل شود. ما نرم‌افزاری متن باز و روی پلات‌فورم جاوا تولید کرده‌ایم که روی سیستم‌عامل‌های مختلف نصب می‌شود. در طراحی این نرم‌افزار اگر چه نسخه‌های خارجی را مد نظر داشته‌ایم اما قابلیت‌هایی را که در کشور ما مورد نیاز پست الکترونیکی است در نظر گرفته‌ایم تا روی آن ایجاد شود، در واقع ما به نیازها توجه کرده‌ایم نه اینکه صرفا از نمونه خارجی الگوبرداری کنیم.

  آیا فعالیت شما به تولید ایمیل چاپار محدود می‌شود؟
خیر، امیدواریم این طور نباشد و با جلب حمایت عموم مردم در استفاده از این سرویس ایرانی و همچنین جلب حمایت‌ مالی مسوولان و نهادهای حاکمیتی مرتبط بتوانیم در بخش شبکه‌های اجتماعی و سیستم‌های پیغام‌رسان فوری (مسنجر) هم محصولاتی تولید و ارایه کنیم. ما در ابتدای راه هستیم. این سرویس مانند یک موجود زنده نیازمند نگهداری و گسترش و به روزرسانی است و باید مورد حمایت قرار گیرد.
 
 منظور از حمایت چیست؟
حمایت یعنی اینکه سازمان‌ها به جای استفاده از نرم‌افزارهای کرک‌شده خارجی از محصول ایرانی چاپار که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، استفاده کنند. همچنین مردم باید از تولید دانش بومی در کشور حمایت کنند تا این نام ایرانی حفظ شود باقی بماند و محصولات دیگری نیز به این سبد بومی افزوده شود که قطعا با وجود کارشناسان توانمند ایرانی و با حمایت دولت و سیاستگذاری‌های مشخص و با ثبات این
مهم محقق می‌شود.