دور شدن طرح کارت اعتباری از اهداف اولیه
طرح صدور کارتهای اعتباری عام برای مردم در ایران پس از شکست طرح اعتباری خرید کالای ایرانی رونمایی شد و قرار شد با این طرح جدید مشتریان بانکهای ایرانی هم مانند مردم همه کشورهای دنیا بتوانند در قبال اعتباری که حساب آنها نزد یک بانک دارد، از یک اعتبار بدهکاری به بانک برخوردار شوند و هر گاه نیاز داشتند به فراخور از این اعتبار استفاده کنند.
منصور اولی
به این معنی که مثلا شخصی نیاز به خرج کردن 10 میلیون تومان بیشتر از موجودی خود دارد، بتواند از اعتبار این کارتها استفاده کند و بعد به صورت اقساطی این بدهی را به بانک پس دهد. حداکثر مدتی هم که برای اقساط این کارتها در نظر گرفته شده است، 36 ماه است و سود تسهیلات هم 18 درصد.
اما روند اجرای طرح به گونهای دیگر پیش رفت و این کارتها را از زمره کارتهای اعتباری متعارف شناخته در دنیا تقریبا خارج کرد و حالت تسهیلات خرد به آن داد. از سوی دیگر هم اعتبار بانکها ظاهرا کفاف تامین آن را نمیدهد.
شرایط سخت برای ضامنها و بسیاری مسائل دیگر هم موفقیت این طرح را زیر سوال برده است. اساسا کارت اعتباری به معنی اعتبارسنجی از مشتری است، وقتی پای ضامن، آن هم دو یا حتی سه ضامن معتبر که کارمند رسمی دولت باشند، به میان میآید دیگر دم زدن از اعتبارسنجی مشتریان بانکها بی منطق جلوه میکند.
از سوی دیگر یکی از مهمترین نکاتی که مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفته، بی توجهی به نقش pspها در این طرح است.
به اعتقاد کارشناسان حوزه پرداخت می توان با تفکیک مراحل مختلف صدور و خدمات پشتیبانی کارت اعتباری و سپردن بخشهای عمده ای از فرآیند بازاریابی، صدور فیزیکی و خدمات پشتیبانی کارت اعتباری به شرکت های خدمات پرداخت الکترونیکی و تعریف نظام کارمزدی صحیح، علاوه بر اینکه زمینه کسب و کار جدیدی را فراهم کرد، به ایجاد رونق در بازارها هم کمک کرد. اما ظاهرا آنچه از طرح کارتهای اعتباری به سبک ایرانی باقی است، فقط یک طرح برای پرداخت تسهیلات خرد
ست.
در حال حاضر تقریبا هیچ کارشناس مستقلی را نمیتوان یافت که نام کارت اعتباری به معنی شناخته شده آن را در دنیا به کارتهای تسهیلاتی بدهد که قرار است در این طرح به مردم تعلق بگیرد. البته پیشنهاد کارشناسان به فراموشی سپردن این طرح نیست. آنها بر این باورند این طرح بانک مرکزی هم باید در زمره طرحهای تسهیلاتی آن بانک به حساب آید، اما جای برنامهریزی برای حرکت به سمت عملیاتی کردن طرح کارت اعتباری حقیقی را در ایران نگیرد.