گفت و گو: فخری زارع

مدتی بود که از شما می‌شنیدیم که بازار راکد است. اکنون وضعیت چطور است؟
بازار خیلی خراب است؛ خیلی. خیلی از فروشندگان به دنبال بساز و بفروشی رفته‌اند و جای دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند. البته در زمینه مواد مصرفی مانند تونر، کم و بیش خرید و فروش وجود دارد؛ اما در سایر اقلام کامپیوتری به جرات می‌توان گفت که فروش در حد روزی یک فاکتور است.

سازمان‌های دولتی چطور آیا آنها هم خرید ندارند؟
دستگاه‌های دولتی هم بیشتر مواد مصرفی خرید می‌کنند. فقط در این میان آموزش و پرورش قرار است تعدادی تبلت بخرد که خود من اکنون در این فکر هستم که چه اتفاقی خواهد افتاد. چراکه تعداد زیادی برند با گارانتی‌های متفرقه در بازار وجود دارد که ممکن است به خاطر لابی که می‌شود یکسری تبلت بی‌کیفت فروخته شود.
در جشنواره آیتکس شاپر تبلت‌هایی را به نمایش گذاشته بودند که حتی من نام آنها را نشنیده بودم و وقتی در مورد گارانتی یکی از آنها تحقیق کردم، متوجه شدم که عرضه‌کننده تبلت یک مغازه شش متری دارد. حالا چگونه می‌خواهد تبلت را گارانتی و پشتیبانی کند؛ خدا می‌داند.

زمانی تعداد کارت‌های گارانتی کوچک در بازار زیاد بود، اکنون وضعیت گارانتی چگونه است؟
اکنون هم کارت‌های گارانتی با قیمت‌های پنج یا 10 هزار تومانی در بازار زیاد است. اما بیشتر فروشندگان به هولوگرام‌ها روی آورده‌اند. قیمت هولوگرام‌ها هم 10 تا 12 هزار تومان است که آن را می‌خرند و روی کالا می‌چسبانند. اینگونه به راحتی کالای تقلبی را به قیمت اصل می‌فروشند. اتحادیه مشکلات زیادی در این خصوص دارد. به طور مثال روی برخی فلش مموری‌ها زده 32 گیگابایت اما وقتی تست می‌کنیم دو گیگابایت است.

فکر می‌کردیم که این موارد فقط در بازارهایی مثل بانه زیاد است.
از بانه به اینجا هم آورده‌اند. در کوچه مروی به چند مورد برخوردیم که آدرس دادیم به بازرسان وزارت صنعت که با آنها برخورد شد. اکنون در خیابان ولیعصر کردهای ادکلن فروش، فلش مموری هم می‌فروشند.

در بازارهای کامپیوتری بزرگ و مطرح که چنین اتفاقی نمی‌افتد؟
فروشنده‌های داخل پاساژها هیچ وقت خود را به خاطر یک فلش بدنام نمی‌کنند. گاهی اتفاق افتاده که یک فروشنده‌ای با 30 سال سابقه کار به طور اشتباهی برند تقلبی خریداری کرده باشد که بعد از مدتی متوجه این موضوع شده است. اما این کار را ناآگاهانه کرده است.

عمده مسایلی که اتحادیه با آنها درگیر است و آن را پیگیری می‌کند، چیست؟
مسایل متعددی وجود دارد مانند ساماندهی بازار در رابطه با خدمات پس از فروش، مالیات، بیمه، پیگیری کارتریج‌های غیراورجینال و یکی هم جدیدا اضافه شده و آن تفاهم‌نامه سازمان نظام صنفی رایانه برای صندوق‌های مکانیزه فروش است که واقعا خارج از انتظار ما بود.
متاسفانه در این میان مسایل دیگری هم به وجود می‌آید مانند طرح شبنم.

اخیرا نامه‌نگاری‌های متعددی درباره مشکلات طرح شبنم با مسوولان داشته‌اید. بالاخره به نتیجه‌ای رسیده‌اید؟
متاسفانه هنوز مشکلات به قوت خود باقی است و اتفاقی هم نیفتاده است. ما از همان روزهای اول مخالفت خودمان را با اجرای طرح شبنم اعلام کردیم؛ اما در جلسات متعدد ما را اینگونه قانع کردند که طرح ملی است و مردم ذی‌نفع آن هستند و در عین حال فروشنده نیز ضرر نمی‌کند، به همین دلیل هم ما قبول کردیم و تا حالا هم نهایت همکاری را داشته‌ایم. ولی باید اعلام کنم که نه تنها آن وعده‌ها عملی نشد، بلکه اعضای اتحادیه میلیاردها تومان در رابطه با شبنم جریمه شده‌اند و هنوز پرونده‌های آنها در تعزیرات باز است.

چرا فروشگاه‌ها جریمه شده‌اند؟
مشکل این است که لیبل‌ها با کالا نمی‌خواند. مثلا روی لپ‌تاپ، برچسب تبلت چسبانده شده است.

خب تقصیر کیست؟
ببینید. لیبل کالاها را معمولا 20 روز بعد از ورود کالا به انبار واردکننده می‌دهند. خودشان هم می‌چسبانند. حالا واردکننده که خودش کالا را نمی‌فروشد. کالا را به کانال فروش می‌دهد. بازرسان هم به فروشگاه‌ها سر می‌زنند و وقتی به ایرادی بر بخورند، فروشنده را جریمه می‌کنند. در صورتی که کارگزارها یا واردکننده باید پاسخگو باشند.
به طور مثال، واردکننده‌ای 500 نوت‌بوک و 500 مادربورد آورده است که کارگزاران شبنم، اشتباهی برچسب‌ها را ‌چسبانده‌اند. در این میان هر اشتباهی که رخ می‌دهد به گردن فروشنده گذاشته می‌شود و واحد صنفی ما را به ناحق جریمه می‌کنند.
شما ببینید افرادی که در کارگزاری‌های شبنم مشغول به کار شده‌اند، از صفر به صد رسیده‌اند. درواقع شبنم درآمد هنگفتی برای آنها فراهم کرده است. در جلسه‌ای با سردار ابویی گفتم که طرح شبنم درواقع به نام اصناف و به کام کارگزاران بوده
است.
به اعتقاد من مشکلات باید ریشه‌ای شناسایی و مرتفع شود و اتحادیه هم در این زمینه کمک کارشناسی خواهد کرد. اکنون نیز تعامل بسیار خوبی با گمرک داریم و جا دارد از آقای کوهستانی پژوه تشکر کنم. گمرک سریال‌های کالاهای مشکوک را برای اتحادیه می‌فرستد و ما پس از کار کارشناسی نظرمان را اعلام می‌کنیم.
مشکلات دیگری هم هست. مثلا در برخی کالاهای IT مانند کابل‌های شبکه معمولا هزار سوکت داخل یک جعبه قرار می‌گیرد و لیبل شبنم روی کارتن محصولات می‌خورد. حالا در صورتی که 50 یا صد تا از این تجهیزات فروخته شود، می‌تواند موجب سوءاستفاده برخی شود.
بارکد شبنم ارزشی ندارد زیرا روی کالای غیراورجینال هم نصب می‌شود و متاسفانه مصرف‌کننده فکر می‌کند کالایی که خریده اصالت دارد. عنوان می‌کردند که در این برچسب‌ها اطلاعات واردکننده کالا، شرکت تولیدکننده، تاریخ انقضا و غیره مشخص می‌شود. اما تاکنون که این اطلاعات ارایه نشده و صرفا به پیامک "مورد تایید است" کفایت
می‌شود.

حالا که همه این مشکلات پابرجاست، چه تصمیمی ‌دارید؟
من همین جا به صراحت اعلام می‌کنم که اتحادیه و اعضا از این به بعد، تا زمان حل شدن مشکلات، شبنم را اجرا نمی‌کنیم. هر اتفاقی هم که می‌خواهد بیفتد.

مسوولیت عواقب این همکاری نکردن را هم می‌پذیرید؟
عواقب‌اش هر چه که باشد می‌پذیریم. تا حالا هم‌صنفی‌های من خیلی جریمه شده‌اند، خیلی زیاد و این حق آنها نیست.
چگونه می‌خواهید شبنم را اجرا نکنید؟
به شورای اصناف، ستاد مبارزه با کالای قاچاق، مجمع امور تولیدی و... نامه زده‌ایم که تا ایرادات شبنم رفع نشود آن را اجرا نخواهیم کرد.
این را اعلام کرده‌ایم که به هیچ وجه حتی اگر منجر به تعطیلی واحدهای صنفی هم شود آن را اجرا نمی‌کنیم. دیگر خسته شده‌ایم. در خیابان ایرانشهر از صد فروشنده 90 نفر به ناحق جریمه
شده‌اند.
حالا جریمه‌ها به کنار، رفتاری که هم که با واحدهای صنفی می‌شود، در شان آنها نیست. بازرس شورای اصناف، بازرس وزارت صنعت، بازرس شبنم، بازرس کالاهای قاچاق هرکدام جداگانه فروشندگان پاساژها را بی‌رحمانه جریمه می‌کنند و بی‌حرمتی هم می‌کنند.

زمانی قرار بر این بود که بازرسی‌ها یکپارچه شود، اینگونه نشد؟
نه هنوز جدا جدا مراجعه می‌کنند. ما پیشنهاد دادیم که کارشناس ما نیز همراه بازرسان باشد تا اینگونه هم جو به هم نریزد و هم واحدهای صنفی همکاری لازم را انجام دهند. اما اکنون کار را به جایی رسانده‌اند که برخی فروشندگان جواز خود را باطل کرده‌اند و می‌گویند خسته شده‌ایم.
اتحادیه تصمیم گرفته که شبنم را اجرا نکند یا فروشندگان در این زمینه به اجماع رسیده‌اند؟
در جلسات مجامع امور صنفی مقرر شد که از ابتدای مهرماه باید مرحله سوم شبنم اجرایی شود. اتحادیه در دو مرحله قبلی که همکاری کرد بدترین ضربه را به صنف خود زد. از این رو اعلام کردیم تا زمانی که ایرادات شبنم رفع نشود آن را اجرا نخواهیم کرد. امیدوارم در این مرحله بتوانیم از صنف دفاع کنیم. قطعا اگر مشکلات حل شود همکاری لازم را خواهیم داشت.

برخی تشکل‌ها تشکیلاتی مثل شورای انتظامی‌ دارند. آیا اتحادیه تلاش کرده که مشکلات اعضا را در درون خود حل کند؟
کاری که در شورای انتظامی ‌نظام صنفی رایانه‌ای انجام می‌شود بین صنفی و خدماتی است. اما مشکلات در اتحادیه متفاوت است. اتحادیه زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت است. در این میان شماره تلفن 124 برای شکایات مشتریان اعلام شده و برخی شکایت‌ها هم به اتحادیه ارجاع می‌شود که در کمیسیون شکایات اتحادیه به هر دو رسیدگی می‌کنیم. 90 درصد شکایات مربوط به طرح شبنم است که بازرسان به سازمان بازرسی اعلام می‌کنند و تعزیرات بلافاصله رای صادر می‌کند.

بعد از اعلام انعقاد تفاهم‌نامه در مورد صندوق‌های مکانیزه فروش، شما به مخالفت پرداختید و گفتید که اجازه اجرای این تفاهم‌نامه را نمی‌دهید. برخوردی که بین شما و رییس سازمان نصر در رسانه‌ها شکل گرفت، شوکه‌کننده بود. ریشه این اختلاف‌ها چیست؟
ماده 71 قانون نظام صنفی می‌گوید که هر واحد صنفی به فراخور، باید از صندوق پوز یا ترازوی دیجیتال استفاده کند. امسال هم به ما اعلام کردند که واحدهای صنفی 10 اتحادیه از جمله اتحادیه صنف فناوران رایانه تهران باید از اردیبهشت ماه صندوق مکانیزه بگذارند. اما این موضوع حداقل به دو سال پیش است. در آن زمان ما استدلال کردیم که در صنفی مانند رایانه که فروشگاه‌هایی کوچک و 10-12 متری دارد، منصفانه نیست که صندوق بزرگی در گوشه مغازه قرار داده شود.
ضمنا بعضی محصولات ما هم مثل پرینتر بزرگ است و نمی‌شود آن را از جلوی بارکدخوان رد کرد. بنابراین توافق شد که واحد صنفی که PC یا لپ‌تاپ دارند با استفاده از نرم‌افزاری که خروجی آن برای وزارت دارایی قابل قبول است است، کار را انجام دهند. اما امسال، درست زمانی که اتحادیه مشغول جمع‌آوری اظهارنامه‌های مالیاتی بود، به یک‌باره نظام صنفی رایانه‌ای کشور با وزارت صنعت و شورای اصناف تفاهم‌نامه‌ای سه‌جانبه برای نصب صندوق‌های مکانیزه امضا کردند.
زمانی که من برای دفاع از منافع اعضا در حال رایزنی با وزارت صنعت بودم، ذی‌نفعان با من تماس گرفتند که اگر موافقت کنی برای نصب صندوق‌های مکانیزه بابت هر صندوق 200 هزار تومان
می‌گیری.
می‌دانید چه رقمی‌ می‌شود؟ اما من گفتم نیامدم صنف خود را بفروشم. اما به یک‌باره دیدم سازمان نصر تفاهم‌نامه را امضا کرده است، آن هم به این قیمت که بابت هر تراکنشی که صورت بگیرد، سه دهم درصد سود ببرد. البته در این میان دو دهم درصد به شورای اصناف و نیم درصد هم به سرمایه‌گذار می‌رسد.
این یعنی یک درصد از هر تراکنش. شما بگویید مگر سود فروش کالاهای فناوی اطلاعات چقدر است که یک درصد از فروش را هم بگیرند؟ کسی که در IT دو درصد سود ببرد باید کلاهش را بیندازد بالا. این را مطرح کردیم که دارید اشتباه می‌کنید اما پاسخ دادند که با این کار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای را بالا می‌بریم.
حرف من این است که به چه قیمتی می‌خواهید سازمان را بالا ببرید؟ با گردن زدن اعضای صنف؟ دولتی‌ها سال‌ها می‌خواستند این کار را بکنند و نتوانستند و حالا خود بخش خصوصی این بلا را بر سر صنف می‌آورد.
درواقع با امضای این تفاهم‌نامه بخش خصوصی علیه بخش خصوصی وارد عمل شده است.
تفاهم‌نامه از نظر ما دو ایراد عمده دارد که اصلا راجع به آن فکر نشده است. اول اینکه در هیچ قانونی نیامده که کسی حق داشته باشد یک درصد که از محل تراکنش‌ها را برداشت کند. دیگر اینکه دیتای فروشندگان در اختیار چه کسی قرار می‌گیرد که مطمئن باشیم از آن سوءاستفاده نمی‌شود.
ما برای آقای رییس‌جمهور و وزیر صنعت، معدن و تجارت نامه فرستاده‌ایم و باز هم اعلام می‌کنیم که با اجرای اصل قانون مشکلی نداریم؛ اما تفاهم‌نامه سازمان کمر اصناف را می‌شکند.

شما نایب رییس نصر تهران هستید چگونه ممکن است نصر کشور تفاهم‌نامه‌ای امضا کند و شما از آن بی‌اطلاع باشید؟
این گله را از خانم داننده هم کردم. ایشان گفت که خودش هم تا روز امضای تفاهم‌نامه از آن اطلاعی نداشته است. بین اتحادیه و سازمان ارتباط خوبی ایجاد شده بود. اما سازمان نظام صنفی رایانه‌ای چنین مشکل بزرگی را برای منافع خود به واحدهای صنفی تحمیل کرده است. به همین دلیل اتحادیه با آن مخالفت کرده و تا زمانی که تفاهم‌نامه ملغی نشود، جنگ مان را ادامه می‌دهیم.
من اینجا نشسته‌ام که منافع صنف را حفظ کنم. اتحادیه پیش از این حیاط خلوت عده‌ای بود که آن را برداشتیم و همه چیز را دگرگون کردیم. اینجا فقط منافع صنفی مهم است.

اتحادیه اکنون ضمن اینکه از حقوق اعضا دفاع می‌کند، رابطه خوبی با تشکل‌های صنف رایانه دارد که این یکی از جنبه‌های مثبت کار شماست. این رابطه با مجمع عالی واردات چگونه است؟
دوستان در مجمع واردات همه قابل احترام هستند و اگر جایی جنگیدیم، فقط به خاطر منافع صنف بوده است.
بارها گفته‌ام که صنف IT بی در و پیکر است و نهادهای تصمیم‌گیر زیادی دارد که زمان یارکشی، فقط منافع فردی خود را می‌بینند. باید منافع فردی را در تشکل‌ها از بین ببریم؛ اگر این گونه شود، صنف ما موفق‌ترین صنف خواهد بود؛ زیرا افراد تحصیل کرده آن زیاد است. متاسفانه تعدد تشکل‌ها به صنف ضربه می‌زند.
چند سال دیگر از دوره فعالیت شما مانده است؟
فعالیت این هیات مدیره 21 تیرماه سال 94 به پایان می‌رسد.

دوره بعد دوباره شرکت می‌کنید؟
فرقی نمی‌کند ما شرکت کنیم یا نه. سیستمی ‌اینجا پیاده شده است که هرکس بیاید، باید آن را ادامه دهد. ما سیستم مدیریت هرمی ‌اتحادیه را از میان برداشته‌ایم کاری کرده‌ایم که ارباب رجوع جواب خود را همان روز بگیرد. من معتقدم فکرهای نو باعث سربلندی صنف می‌شود و امیدوارم هرکسی توانایی دارد شرکت کند. ما هم استقال می‌کنیم.
من فکر می‌کنم 30 سال از این صنف سود برده‌ام و چهار سال خدمت را به صنف بدهکار بوده‌ام.