لزوم تمرکز دولت روی حذف موانع غیرتعرفه ای
علیرضا مناقبی- قاعده رفتاری سرمایه گذاران خارجی برای اطمینان خاطر از سودآوری حضور در بازار یک کشور این است که مؤلفه های مختلف اقتصادی و تجاری کشور مقصد را مورد ارزیابی قرار داده و براساس آن تصمیم گیری خود را نهایی می کنند.
یکی از مهم ترین مؤلفه هایی که در این میان مورد توجه قرار می گیرد، میزان اتکای اقتصاد کشور مقصد به موانع غیر تعرفه ای است.این موضوع از آنجایی حایز اهمیت است که تکیه بر موانع غیرتعرفه ای نشان گر نوع نگرش، رویکرد و زاویه دید سیاستگذاران اقتصادی آن کشور برای مدیریت فضای تولید و تجارت است. کشورها ممکن است موانع غیر تعرفه ای را به عنوان یک ابزار تشویقی کالا و مؤثر برای افزایش تولید داخلی و محدودسازی واردات بپندارند و اکثر فعالیت های مبتنی بر مدیریت و سیاستگذاری را بر پایه آن استوار کرده باشند.در این صورت، تجربه جهانی نشان داده که موانع غیر تعرفه ای، در یک بازه زمانی یک ساله، به خودی خود تبدیل می شوند به یکی از مهم ترین موانع چرخه تجارت خارجی و جذب سرمایه گذار خارجی، به طوری که محدودیت زایی روزافزون آن ها نتیجه ای جز تخریب اعتماد بین المللی به دنبال نخواهد داشت.درواقع مبتنی بر مستندات متعدد بین المللی باید اذعان داشت که موانع غیرتعرفه ای، قابلیت تفسیرهای مختلف و معطوف به منافع شخصی یا گروهی را دارند و معمولا با ماهیتی غیرشفاف و چراغ خاموش در اقتصاد ایفای نقش می کنند و همین موضوع زمینه ساز ایجاد رانت، فساد و فعالیت های غیرمولد می شود.از سوی دیگر، وضع موانع تعرفه ای را می توان نشان دهنده دخالت حداکثری دولت در تجارت خارجی و تشدید اقتصاد دستوری دانست؛ چراکه یکی از مهم ترین بهانه های دولت ها برای توسعه موانع غیرتعرفه ای، حمایت از تولید داخلی است. این در حالی است که در چند دهه اخیر نتیجه حمایت های این چنینی از تولید را بارها مشاهده کرده ایم که کاهش رقابت پذیری و کاهش کیفیت است.ضمن اینکه اتخاذ سیاست های غیرتعرفه ای، تشدید فضای غبارآلود را در تجارت به دنبال دارد که علاوه بر مختل کردن گردش اطلاعات منجر به ایجاد بسترهای تجارت پنهان، قاچاق، کم اظهاری و سایر مصادیق فساد اداری می شود.بنابراین باید اقتصاد کشور یک بار برای همیشه تصمیم بگیرد و درد این جراحی بزرگ را به ازای مزایای بی شماری که دارد، به جان بخرد و شرایط برون رفت از این وضعیت را فراهم سازد.پیش فرض اولیه برای رسیدن به چنین نقطه ای این است که عوارض و تبعات تخریب کننده ای که ریشه در گسترش موانع غیرتعرفه ای دارد، مورد اتفاق نظر همه سیاست گذاران اقتصادی کشور قرار گیرد.