واقعیت این است که با پیشرفت فعالیت کسب وکارهای فناورانه و ارایه خدمات ارزان قیمت در حوزههای مختلفی چون خرید و فروش کالا، تاکسیرانی، خرید کتاب، توزیع غذا و غیره، رضایت عمومی از این سرویسها افزایش یافته و در مدت زمان کوتاهی استارتآپها توانستند جایگاه محبوبی بین مردم پیدا کنند و اثرگذاری زیادی در اقتصاد کشور داشته باشند.
اما با توسعه فعالیت این کسب و کارها، بخش سنتی بازار با در خطر دیدن منافع خود در مقابل آنها موضع گرفت و هرازگاهی شاهد اعتراض برخی اتحادیههای صنفی زیر مجموعه اتاق اصناف هستیم، در حالی که به گفته کارشناسان، فعالیت استارتآپها بخشی از تجارت الکترونیکی محسوب میشود و طبق قانون نظام صنفی، اتاق اصناف مجوز پلمب و جلوگیری از فعالیت آنها را ندارد.
یک خلاء قانونی دیگر
یکی از مهمترین دلایلی که استارتآپها نمی توانند با خیالی آسوده در کشور فعالیت کنند و اغلب از سوی فعالان بازار سنتی تهدید می شوند، نبود قانون مشخص در این زمینه است.
در واقع قرار نیست خلاقیت بعد از قانونگذاری شکل بگیرد، بلکه دولتمردان باید آنقدر آماده و به روز باشند که با ورود تکنولوژی نیازهای قانونی آن را تامین کنند.
اکنون نیز با وجودی که تاکسی های موبایلی به دلیل سرویس دهی مناسب در بین مردم محبوبیت کسب کرده و توانسته اند معضل طولانی کیفیت پایین خدمات تاکسی را حل کنند، اما به دلیل نبود قانون و متولی مشخص از سوی برخی نهادهای غیر مرتبط تهدید به پلمب شده اند.
مسوول کمیسیون تجارت الکترونیکی سازمان نظام صنفی رایانه ای تهران در خصوص واکنش سازمان در این رابطه گفت: به هیچ وجه و با هیچ استدلالی نمیتوان از فعالیتهای نوپا و دانش محور جلوگیری کرد و کاملا بدیهی است در سال های نه چندان دور شاهد توسعه این نوع کسب و کار در بخشهای دیگر نیز خواهیم بود.
پویا محمودیان افزود: در حال حاضر مهمترین مشکل در خصوص فعالیت استارتآپها نبود قانون است که به رغم پیگیری سازمان نظام صنفی رایانه ای در این خصوص به هیچ نتیجهای نرسیده است.
وی در توضیح پیگیریهای کمیسیون تجارت الکترونیکی نصر تهران برای احیای حقوق استارتآپها گفت: در کمیسیون سندی تحت عنوان بررسی موانع کسب و کارهای آنلاین در ایران آماده کردیم و آن را در اختیار نهادهای مربوطه قرار دادیم؛ اما تاکنون از آن استفاده نشده است.
محمودیان همچنین با بیان اینکه قانون تجارت الکترونیکی شامل حال استارتآپها می شود، اما این قانون نیازمند اصلاحات زیادی است، گفت: قانون تجارت الکترونیکی مصوب سال 1382 است که با توجه به توسعه فضای کسب و کار آنلاین بسیاری از بندهای آن باید اصلاح شود.
وی افزود: سازمان از مرکز پژوهش های مجلس و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خواسته تا این مهم را در دستور کار خود قرار دهد.
برخورد قهری
هرچند دولت یازدهم با شعار اشتغال زایی و بهبود فضای کسب و کار و به خصوص کارآفرینی روی کار آمد و اکنون جوانان زیادی توانسته اند با ایجاد کسب و کارهای نو به این شعار جامعه عمل بپوشانند، اما دولت حمایت لازم را از آنها نمی کند و برخوردی قهری در این رابطه دارد. به گونه ای که نه دستور لازم برای تدوین قانون را میدهد و نه با قاطعیت جلوی اعتراضات را میگیرد.
مسوول کمیسیون تجارت الکترونیکی سازمان نظام صنفی رایانه ای تهران درباره حمایت دولت از استارتآپها گفت: ظرف چند سال گذشته حمایتهای خوبی از شرکت های دانش بنیان صورت گرفت و شرکت های زیادی در این حوزه جان گرفتند. اما فعالیت استارتآپها مجازی و خدماتی است که سرمایه گذاری داخلی و خارجی را می طلبد و با برخوردهای قهری و تهدیدهای پیاپی بخش سنتی بازار و اتاق اصناف، قطعا سرمایه گذاری در این بخش کاهش می یابد.
محمدرضا طلایی، رییس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق بازرگانی نیز در این باره گفت: ما به هیچ عنوان نمی توانیم سدی برای فناوری اطلاعات به وجود آوریم. شاید با به وجود آوردن موانع در پیشرفت این برنامه ها تاخیری به وجود آید، اما هیچ وقت نمی توان آن ها را 100 درصد از چرخه اقتصاد حذف کرد.
وی افزود: امروزه با استفاده از فناوری، نسبت به بهینه سازی و بهبود شرایط کسب وکار سنتی اقدام شده است و روش های کسب وکار تغییر کرده اند. کشورهای پیشرفته نیز این تجربه را پشت سر گذاشته اند و ما ناچاریم برای حرکت روبه جلو از همین تجربه استفاده کنیم.طلایی معتقد است، کسب وکارهای سنتی باید پیش از این به فکر ظهور گروه های جدید می افتادند و برنامه ریزی جدیدی می کردند.
نبود متولی
یکی دیگر از مشکلات استارتآپها نبود متولی واحد برای ساماندهی فعالیت و پیگیری مشکلات شان است که همواره مطرح بوده و با وجودی که نظام صنفی رایانه ای خود را متولی استارتآپها می داند و در الکامپ 91 و 92 حمایت ویژه ای از آنها کرد و قرار است گروهی از استارتآپها را سبیت آلمان ببرد، اما برخی تشکل ها به دنبال متولی دیگری برای این کسب و کار هستند.
رییس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق بازرگانی در این باره به سایت اتاق ایران گفت: با وجودی که اکنون استارت آپ های زیادی مشغول به فعالیت هستند، باید ابتدا نسبت به ساماندهی و تشکیل تشکل خاص استارت آپ ها اقدام شود که هنوز چنین اتفاقی رخ نداده است. یعنی تشکلی که استارت آپ ها را هدایت کرده و موانع و مشکلات آن ها را مورد بررسی قرار دهند. وی افزود: کشور نیازمند این است که متولیان حوزه آی سی تی بخشی را برای آینده پژوهی به وجود آورند و بررسی کنند که استارت آپ ها چه تاثیراتی روی اقتصاد می گذارند تا بتوانند نسبت به هدایت کردن آن ها به سمت پیشرفت اقدام کنند.
آزمون دولت
پس از انتشار خبر تهدید پلمب تاکسیهای موبایلی، محسن جلال پور رییس سابق اتاق بازرگانی ایران با تحلیل این موضوع به این نکته پرداخت که دولت اکنون در معرض یک آزمون مهم و تعیین کننده قرار دارد. باید قاطع باشد و با حل ریشه ای مشکل، پیام های درست به سرمایه گذاران داخلی و خارجی داد.
بخش سنتی بازار نیز به جای مانع تراشی برای فعالیت استارتآپها به فکر تجدید ساختار باشد و خود را برای رقابت بهتر آماده کند.
در هر صورت باید منتظر ماند و دید دولت در برابر این مشکل بزرگ چه راهی را پیش میگیرد.