فناوران - در دو سه روز گذشته شایعات زیادی درباره انتقال سرورهای تلگرام به ایران مطرح شد. این شایعات چند روز پس از آن منتشر شد که منتظری دادستان کل کشور مدعی شده بود شورای عالی فضای مجازی، پیام رسان های خارجی را برای ادامه فعالیت ملزم به انتقال سرور به ایران کرده است.

محمود واعظی وزیر ارتباطات به تکذیب این ادعا پرداخت اما هم زمان با انتشار شایعه انتقال سرورهای تلگرام به ایران با سرمایه گذاری 10 میلیون یورویی، بار دیگر بحث انتقال سرورهای پیام رسان های خارجی به کشور داغ شد.

پاول دوروف، بنیانگذار تلگرام برای چندمین بار در توییتر خود، موضوع انتقال سرورها به ایران را تکذیب کرد و وزارت ارتباطات نیز با یک روز تاخیر، واکنش محتاطانه ای به این خبر نشان داد.

وزیر ارتباطات روز گذشته در اینستاگرام خود بر رعایت الزامات فرهنگی و حفظ حریم خصوصی، به عنوان دو بال توسعه سرویس های فضای مجازی تاکید کرد. نوشته ای که روابط عمومی وزارت ارتباطات مدعی شد در واکنش به شایعه انتقال سرورهای تلگرام به ایران بوده است.

براساس خبر سایت وزارت ارتباطات، محمود واعظی وزیر ارتباطات، پس از انتشار اخباری  در خصوص انتقال  سرورهای تلگرام به ایران، با انتشار فیلمی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام نوشت: رعایت حریم خصوصی افراد جامعه و تلاش برای جلوگیری از نقض آن همواره مورد تاکید رییس جمهور و این وزارتخانه بوده است.

 وی با بیان اینکه سیاست ما ادامه این مسیر با جدیت بیشتر در سال های آتی است، افزود:  لازمه رشد سرویس های بومی و نیز تعامل سازنده با سرویس دهنده های بین المللی احترام به حقوق کاربران است.

واعظی گفت: تاکید ما بر رعایت الزامات فرهنگی جامعه و حفظ حریم خصوصی به عنوان دو بال توسعه سرویس های فضای مجازی است.

اما موضوع تاکید واعظی بر رعایت الزامات فرهنگی جامعه و حفظ حریم خصوصی از آنجا نشات می گیرد که منتقدان معتقدند وزارت ارتباطات باید پیام رسان های خارجی را ملزم به انتقال سرورها و مراکز داده به ایران بکند. اما مقامات دولتی، رعایت حریم خصوصی و الزامات فرهنگی را کافی می دانند.

نکته جالب تر اینکه حتی بر سر مصوبه شورای عالی فضای مجازی نیز اختلاف است و با منتشر نشدن جزییات این مصوبه، هنوز معلوم نیست بالاخره نظر اعضای شورا به لزوم انتقال سرورها به ایران چه بوده است.

معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت زیرساخت  اما درباره شایعه انتقال سرور تلگرام به ایران ترجیح داد به طور مشخص در این باره اظهار نظر نکند و فقط گفت: تنها بحث انتقال سرور یک سرویس خاص مانند تلگرام مطرح نیست بلکه قرار است زمینه انتقال سرویس های مهم به کشور ایجاد شود.

وی در گفت وگویی با روزنامه دولت افزود: اگر قرار باشد سرور یک سرویس خاص به داخل کشور منتقل شود، آن را با شفافیت تمام اعلام خواهیم کرد.

وی گفت: آنچه در شورای عالی فضای مجازی مورد بحث قرار گرفته، صدور مجوز به وزارت ارتباطات برای مذاکره با CDN های بین المللی برای استقرار در ایران است.

هم زمان با این شایعات، دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور هرچند به طور جزیی درباره انتقال سرور شرکت های خارجی به ایران صحبتی نکرد، اما سیاست های شورای عالی فضای مجازی را در این خصوص تا حدی تشریح و اعلام کرد: کشورهایی دارای اهمیت ژئوپلتیکی بیشتری می شوند که مراکز داده فراملی دارند.

ابوالحسن فیروزآبادی افزود: با ورود 5G تا سال 2020 براساس هدف گذاری غربی ها ما شاهد تحولات بزرگی در بازار و شبکه ها خواهیم بود و بازار داده در حال حاضر حدود 400 میلیارد دلار بوده که 9 تا 10 درصد آن در حوزه خدمات ابری است.

وی با بیان اینکه تولید داده در جهان در 5 سال گذشته حدود 26 برابر شده است، گفت: رشد تولید داده با رشد اقتصادی آن توازن ندارد و اقتصاد این حوزه تنها دو برابر رشد داشته است که نشان دهنده این است که رشد سریع حجمی و کیفی در مراکز داده ایجاد شده اما رشد اقتصادی متناسب با آن وجود نداشته است.

فیروزآبادی گفت: در صورتیکه به این مهم توجه نشود ما در بحث قدرت مراکز داده در سطح فضای مجازی دچار عقب ماندگی خواهیم شد. در واقع در حکومت ها بحث مدیریت قدرت و انداره قدرت پیشترها در حوزه جغرافیا، جمعیت، وسعت سرزمین، موقیعت جغرافیایی و امثالهم مطرح بود اما با شکل گیری فضای مجازی بحث ژئوپلتیک سنتی، روابط قدرت مبتنی بر جغرافیا و روابط دولت و ملت تضعیف شده و نظام سرمایه داری نوآور در حوزه داده و اطلاعات در حال شکل گیری است.

وی در خصوص مراکز داده قدرتمند جهانی همچون آمازون، گوگل، ماکروسافت و یاهو که عمدتا آمریکایی هستند، گفت: در کشورهای شرق آسیا عمده مراکز داده مربوط می شوند به اپراتورهای تلکام که نشان دهنده نبود توازن در نگاه به طراحی بازار در شرق و غرب است. در واقع  یکی از مواردی که باید در داخل کشور به آن توجه شود ایجاد مدل اقتصادی است که این مدل باید براساس استراتژی های کلان در ایران شکل گیرد اما متاسفانه ما در این حوزه دچار تاخر در حوزه تدوین استراتژی، مقررات گذاری  و تاخر در پیاده سازی مدل های مناسب مبتنی بر استراتژی های ملی بر فضای مجازی

 هستیم.

رییس مرکز ملی فضای مجازی کشور با بیان اینکه از نمادهای مهم شکل گیری ژئوپلتیک فضای مجازی توزیع مراکز داده هاست، گفت: پیش تر مطرح بود که ایران به دلیل موقعیت مناسب ژئوپلتیک می تواند محل مناسب ترانزیت کالا، انرژی و شبکه های ارتباطی در دنیا باشد و امروز نیز می تواند محل مناسب انبار داده ها در منطقه باشد؛ چرا که در حال حاضر در دنیا کشورهایی دارای اهمیت ژئوپلتیکی بیشتری می شوند که مراکز داده فراملی دارند. 

وی افزود: متاسفانه ما در این حوزه دارای نواقصی هستیم که باعث شده حتی بخشی از سایت های ایرانی با دامنه ir هم داده هایش به دلایل فنی و اقتصادی همچون امنیت و پایداری شبکه و قیمت در خارج از کشور نگهداری شود.  

فیروزآبادی گفت: در کشور برای راه اندازی مراکز داده رقابت بسیار وجود دارد اما  مراکز داده ای که شکل می گیرند معمولا در زمینه حفاظت فیزیکی، الکترونیکی، نرم افزاری، امنیتی و پایداری در سرویس غیر استاندارد هستند.