کارشناس فنی فناوری اطلاعات و ارتباطات آتنا

اثرگذاری شبکه های اجتماعی بر رای و نظر مردم در انتخابات اخیر توانست ابزار مناسبی برای پیروزی دونالد ترامپ باشد. شایعه پراکنی های گسترده در این شبکه ها  و احاطه کردن کاربران با نوع خاصی از اخبار یا اخبار جعلی ازجمله مواردی است که به اعتقاد کارشناسان تاثیر به سزایی بر نتیجه انتخابات داشتند.

برای اینکه بتوانیم حوزه فکر مستقل خود را در فضاهای مجازی حفظ کنیم، لازم است با این فضا بهتر آشنا شویم. یکی از ابزارهای این فضا «هشتگ»ها هستند. هشتگ ها همان برچسب هایی هستند که به همراه علامت # استفاده می شوند تا کلیدواژه های موضوعِ بحث را مشخص کنند. با وجود حساب های کاربری جعلی بسیار در اینستاگرام و توییتر اصطلاحا «داغ» کردن موضوعی راحت تر شده است؛ اما در عین حال می تواند گمراه کننده باشد. با بیش از 40میلیون کاربر ایرانی در شبکه تلگرام نشر خبرهای مهم راحت و با سرعت انجام می شود. از طرف دیگر این سرعت، امکان صحت سنجی اخبار را  کند کرده است.

از این رو به چند نکته ساده اما بسیار مهم در فضاهای مجازی به خصوص پیش از انتخابات باید توجه کرد:

- اطمینان حاصل کنید که منبع خبر شما موثق است. شایعات در فصل انتخابات بازار داغی دارند. اخبار مهم در رابطه با انتخابات را فقط از نهادهای رسمی دنبال کنید. در نظر داشته باشید بسیاری از صفحات و کانال ها در فضاهای مجازی صرفا جهت نشر اخبار کاذب ایجاد شده اند. نام بسیاری از آن ها شبیه به نام سازمان ها و افراد نزدیک به کاندیدا انتخاب شده است تا بتوانند از عدم دقت کاربران سوءاستفاده کرده و اقدام به نشر شایعاتی کنند که در جامعه تاثیرگذار خواهند بود و جامعه نسبت به آن ها حساس است.

- به «اسکرین شات» ها اعتماد نکنید؛ زیرا به راحتی قابل جعل هستند. خبرهایی که همراه با لینکِ واقعی صفحه مجازی اشخاص یا سازمان ها هستند، عموما بیش تر قابل اعتماد هستند. 

- به نتایج نظرسنجی ها اعم از آماری و نموداری اعتماد نکنید. طبق دستور ستاد انتخابات کشور، هیچ نهادی نباید نظرسنجی محبوبیت کاندیدا را با نام کاندیدا منتشر کند.

- درباره هشتگ های مورد استفاده در توییتر، شروع کننده هشتگ را از سایت  who tweeted it first پیدا کنید. از دیگر سایت های مورد استفاده درباره هشتگ ها و روند داغ شدن آن ها سایت keyhole است. با استفاده از نسخه رایگان آن می توان هشتگِ مورد نظر را در اینستاگرام و توییتر جست وجو کرد و اطلاعات مفیدی را در رابطه با روند استفاده از هشتگ، کاربرانی که بیش ترین تاثیر را در مورد آن هشتگ داشته اند و مباحث مرتبط با آن موضوع را به دست آورد.

- به گفته ها و شنیده های اطرافیان که در این فضا منتشر می شود، چندان اعتماد نکنید.

- پیش از نشر یا بازنشر هر خبر، از صحت آن اطمینان حاصل کنید و به گروه «شایعه پراکنان» ملحق نشوید!