با توجه به مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی برای توسعه تولید و صادرات نرمافزار کشور، به نظر شما دولت برای نخستین گام باید چه کاری انجام دهد؟
این اقدام شورا مثبت و گامی کوچک برای توسعه صنعت نرمافزارکشور است، اما مشکل عمده صنعت نرم افزار نقص و فقدان اجرای قوانین و همچنین وجود مقررات دست و پاگیر است که دولت باید قبل از هرچیز آن را تسهیل کند تا شرکتهای فعال نرمافزاری بتوانند با آسودگی خاطر به فعالیت بپردازند. در واقع من یکی از منتقدین مشوقهای مالی شرکت های نرمافزاری هستم، چراکه تشویق در تمام دنیا به صورت تسهیل قوانین است نه ارایه وام و تسهیلات به شرکتهای نرمافزاری. هماکنون بسیاری از کارشناسان دولتی نسبت به فعالیت و مشکلات شرکتهای نرمافزاری داخلی بیاطلاع هستند و جالب اینجاست که وقتی پای صحبت آنها می نشینیم مطالعات بسیار دقیقی از شرکتهایی چون اوراکل، اپل ، گوگل و غیره دارند.
شما گفتید که با ارایه تسهیلات و وام به شرکتهای نرمافزاری مخالفید. علت چیست؟
بله. به اعتقاد من مشوقها باید به گونه ای دیگر باشد. یعنی دولت باید شرایطی را ایجاد کند تا شرکت های نرم افزاری در وهله اول بتوانند دربازار داخلی رشد کرده و جزو شرکتهای برتر باشند و در وهله بعد به صادرات بپردازند.کاملا بدیهی است تا زمانی که بازار داخلی نرم افزار رونق نگیرد نمیتوانیم به فکر صادرات باشیم. متاسفانه در حال حاضر بین 400 شرکت برتر کشور نام هیچ شرکت نرمافزاری به چشم نمیخورد در صورتیکه در کشورهای همسایه مانند ترکیه و مالزی شرکتهای نرم افزاری جزو شرکتهای مطرح و بزرگ هستند و دولتمردان آنها قوانین و شرایط کسب و کار فعالان نرم افزار را تسهیل کردهاند.
بنابراین به نظر شما ارایه تسهیلات نمی تواند موجب رونق بازار نرمافزار شود. پس دولت چگونه میتواند به رونق این بازار کمک کند؟
اگر شورای عالی فضای مجازی و نهاد دولتی دیگری میخواهد به توسعه تولید و صادرات نرمافزار کمک کند بهتر است بجای ارایه وام و تسهیلات بخش خریدار را تحریک کند. در برخی مواقع دیده شده شرکتها پس از دریافت وام کسب و کار خود را از حوزه ITخارج کرده و مشغول ساخت و ساز شدهاند. بنابراین تنها راه چاره به تکاپو افتادن سازمانها و نهادهای دولتی برای خرید نرمافزار است.
تحریک خریدار از چه راهی ممکن است؟
تکفا زمانی برای شرکتهای خصوصی بسیار جذاب بود و تنها دلیل آن بودجهای بود که سازمانها برای خرید محصولات فناوری اطلاعات داشتند. این بودجه در آن زمان باعث شکوفا شدن صنعت نرم افزار کشور شد. واقعیت این است که اگر سازمانها بودجهای برای خرید محصولات IT داشته باشند، خود به خود بازار داخلی رونق مییابد و در پی آن صادرات خواهیم داشت. هماکنون سختترین خرید در سازمانهای دولتی خرید نرم افزار است و طولانیترین
رویه را دارد. کارشناسان بخشهای دولتی آشنایی چندانی با نرم افزارها و نحوه کار آنها ندارند و این موضوع باعث شده خرید یک نرم افزار اتوماسیون اداری از خرید تلویزیون دشوارتر باشد.
شرکتهای نرمافزاری مشکلات زیادی دارند که برای توسعه تولید و صادرات نرم افزار قطعا باید از سوی دولت رفع شوند. به صورت خلاصه راجع به این مشکلات صحبت کنید.
یکی از مهمترین مشکلات شرکتهای نرم افزاری همانطور که گفتم مربوط به اجرا نکردن قوانین است. شفاف نبودن قوانین در این حوزه باعث شده شرکتها دچار مشکل شوند. به طور مثال در رابطه با معافیت مالیاتی شرکتهای نرم افزاری قانون وجود دارد اما تاکنون اجرا نشده و شرکتهای نرم افزاری با وجود وعده وعید دولت از معافیت مالیاتی بیبهرهاند. مشکل بعدی شرکتها با شهرداری است. قانونی وجود دارد که شرکتهای نرم افزاری میتوانند در مکانهای غیرتجاری نیز به فعالیت بپردازند که متاسفانه این قانون نیز از سوی برخی شهرداریها نادیده گرفته میشود. مشکلات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده و بیمه تامین اجتماعی نیز همواره وجود داشته و دارد و متاسفانه دولت گامی برای رفع آن برنمیدارد.
در تمام دنیا شرکتهای تولیدکننده نرم افزار معاف از مالیات هستند در صورتیکه در ایران هنوز این موضوع در حد شعار باقی مانده است.
مقوله سربازی نیز برای بسیاری از شرکتهای نرم افزاری دردسرساز شده است چراکه سن اغلب برنامهنویسان بسیار پایین است و سربازی رفتن آنها برای بسیاری از شرکتها مشکل ایجاد میکند.
دولت میتواند در این خصوص شرایطی بگذارد که افراد نخبه از سربازی معاف شوند.
در مجموع، اکنون که دولت مکلف به توسعه و صادرات نرم افزار شده است، چه پیشنهادی در این رابطه به مسوولان دولتی دارید؟
تنها توصیه من این است که با مطالعه بازار و رفع مشکلات تولیدکنندگان بجای تزریق پول، خرید سازمانها و ارگانهای دولتی را تسهیل کنند تا تولیدکننده برحسب نیاز بازار اقدام به تولید کالا کند.